Studie vindt vlamvertragende stoffen op verafgelegen
locaties
Onderzoek ondersteunt doeltreffendheid van
boomschors als nieuw bemonsteringmedium voor besmetting.
Bloomington, Ind - Chemische producten
gebruikt als vlamvertragers zijn als milieuverontreinigende
stoffen aanwezig op locaties over de hele wereld, ook op
externe locaties in Indonesië, Nepal en Tasmanië, volgens
een studie door onderzoekers van de Indiana University
School of Public and Environmental Affairs.
De studie, deze maand gepubliceerd in het
tijdschrift Environmental Science and Technology, maakt
gebruik van een nieuwe, maar zeer effectieve steekproeven
techniek: het meten van concentraties van de chemische
stoffen in de bast van bomen, die verbindingen in zowel damp
als in deeltjes fasen absorbeert.
"De bevindingen illustreren verder dat
vlamvertragers alomtegenwoordige verontreinigende stoffen
zijn die te vinden zijn over de hele wereld, niet alleen in
biota en mensen, maar ook in planten", zegt Amina Salamova,
een onderzoeker van de School of Public and Environmental
Affairs bij IE Bloomington en co-auteur van de studie samen
met Ronald A. Hites, Distinguished Professor in SPEA en in
het departement van de chemie in de Hogeschool voor de
Kunsten en Wetenschappen.
De studie mat concentraties van
gebromeerde en gechloreerde vlamvertragers verzameld in
boomschorsmonsters op 12 locaties over de hele wereld: drie
locaties in Canada en enkele locaties in IJsland, Ierland,
Noorwegen, Tsjechië, Zuid-Afrika, Nepal, Indonesië, Tasmanië
en Amerikaans Samoa .
De hoogste concentraties werden gevonden
bij stedelijke gebieden: Downsview, Ontario, Canada, de
omgeving van Toronto. Nochtans, werd de op één na hoogste
concentratie van een bepaald type vlamvertrager, Dechlorane
Plus, gevonden op een externe locatie in Bukit Kototabang in
Indonesië. Onderzoekers weten niet de oorzaak van de
relatief hoge concentraties op die plaats maar vermoeden de
nabijheid van de bron ervan.
De studie werd uitgevoerd in samenwerking
met de Global Atmospheric Passief Sampling-netwerk, een
internationaal controle-initiatief in 2004 opgericht op zes
continenten.
Gebromeerde en gechloreerde vlamvertragers
zijn tientallen jaren gebruikt in consumentenproducten van
kunststof, schuim, hout en textiel om verbranding te
voorkomen en de verspreiding van brand te vertragen. Zij
blijven in het milieu en accumuleren in ecosystemen en in
menselijke weefsels. Blootstelling aan de verbindingen is
geassocieerd met schildklier en andere endocriene
systeemverstoringen (afgifte van hormonale stoffen naar de
bloedstroom) en neurologische ontwikkeling. Daardoor is de
productie en het gebruik van vlamvertragers aan banden
gelegd in Noord-Amerika en de Europese Unie.
Onderzoekers hebben verschillende
vlamvertragers gemeten, inclusief gebruikte
polybroomdifenylethers of PBDE, alsmede 'nonregulated'
verbindingen zoals Dechlorane Plus en "oudere"
vlamvertragers die gebruikt werden in de jaren 1980.
De meeste verbindingen werden gedetecteerd
op alle locaties met sterk variërende concentraties.
Concentraties werden geassocieerd met de
bevolkingsdichtheid, wat suggereert dat de verbindingen het
meest waarschijnlijk in het milieu zijn gekomen via het
gebruik in nabijgelegen woningen en kantoren. Concentraties
gevonden in boomschors werden gecorreleerd met die gemeten
in voorgaande atmosferische bemonstering op de sites van het
Global Atmospheric Passief Sampling netwerk.
Hogere concentraties van brandvertragers
in schors en de atmosfeer zijn gevonden door Hites en
anderen in eerdere studies van de streek rond de Grote
Meren, in het bijzonder de stedelijke gebieden in de buurt
van Chicago en Cleveland, en ook in steden in China. Zelfs
hogere concentraties werden gevonden in het zuiden van
Arkansas en bij de Niagara Falls, NY, vlakbij
respectievelijk de sites van productie-installaties voor
PBDE's en Dechlorane Plus. De studie bevestigt ook de
effectiviteit van het gebruik van boomschors als
bemonsteringsmedium, een techniek die Hites en collega's
hebben gebruikt in eerdere studies van persistente
organische verontreinigende stoffen zoals vlamvertragers.
Boomschors is een effectief
bemonsteringsmedium vanwege de grote oppervlakte en het hoge
vetgehalte. De monsters zijn gemakkelijk en goedkoop te
verzamelen, een voordeel in ontwikkelingslanden die over
geen financiering voor uitgebreide bewaking van
milieu-programma's bezitten. Boomschors verzamelt tegelijk
dampvormige en deeltjesfasige stoffen, terwijl andere
mediums het ene of het andere verzamelen.
Vertaling André Teirlinck
