Eenzame, oudere volwassenen hebben bijna twee keer zoveel kans om opioïden te gebruiken om pijn te verlichten en twee en een half keer meer kans om sedativa en angststillers te gebruiken, waardoor ze het risico lopen op drugsverslaving, verminderde concentratie, vallen en andere ongelukken en verdere cognitieve stoornissen blijkt uit een onderzoek door onderzoekers van UC San Francisco.
Uit het onderzoek bleek dat iets meer dan de helft van de 6.000 respondenten in een landelijk representatief onderzoek onder zelfstandig wonende senioren niet eenzaam was, terwijl 40 procent matig eenzaam was en 7 procent zeer eenzaam was. Het aandeel senioren in elke groep dat recepten had voor opioïden en angststillers en sedativa, waaronder medicijnen als Valium, Xanax, BuSpar en Ambien, correleerde met hun mate van eenzaamheid, volgens de studie, dat werd gepubliceerd in JAMA Internal Medicine op 26 juni 2021.
“Er is een misvatting dat naarmate we ouder worden, we meer teruggetrokken en minder sociaal worden”, zegt eerste auteur Ashwin Kotwal, MD, van de UCSF Division of Geriatrics en van het San Francisco VA Medical Center. “Ouderen zijn zelfs meer sociaal actief dan andere leeftijdsgroepen en spelen vaak een belangrijke rol in hun gemeenschap. Als oudere mensen niet sociaal actief zijn, moeten we erkennen dat er een probleem is.”
De onderzoekers gebruikten gegevens van het National Social Life, Health and Aging Project, een populatiegebaseerd onderzoek naar gezondheids- en sociale factoren, en controleerden de medicijnen van elke deelnemer of ze “op een regelmatig schema, zoals elke dag of elke week” werden gebruikt. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 73; 46 procent was man en 84 procent was blank (7 procent was zwart en 6 procent was Spaans).
De onderzoekers ontdekten dat 6 procent van de niet-eenzame groep voorgeschreven opioïden gebruikte, tegenover 8 procent voor de matig eenzame groep en 11 procent voor de zeer eenzame groep. Voor angstremmende medicijnen en sedativa – waaronder anticholinergica, zoals Valium, Unisom en tricyclische antidepressiva, die in verband zijn gebracht met een hoger risico op dementie – gebruikte 9 procent van de niet-eenzame groep ze, tegenover 13 procent voor de matig eenzame groep en 23 procent voor de zeer eenzame groep.
Vergelijkbare patronen werden gevonden met antidepressiva en NSAID’s, voorgeschreven en vrij verkrijgbare pijnstillers die bij langdurig gebruik door oudere volwassenen zweren en bloedingen kunnen veroorzaken. De zeer eenzame groep had ook meer kans om vijf of meer medicijnen te gebruiken – 58 procent versus 46 procent voor de niet-eenzame deelnemers.
Kotwal pleit voor minder voorschriften voor psychofarmaca voor oudere volwassenen die eenzaam zijn, en in plaats daarvan voor ‘sociaal voorschrijven’ aan lokale bronnen in de gemeenschap. Dit kan worden gedaan door “linkwerkers”, gevestigd in eerstelijnszorgpraktijken of binnen de gemeenschap, met verbindingen met voorzieningen zoals seniorencentra, bewegingslessen, rouwgroepen of vrijwilligersprogramma’s.
Hij merkt op dat de pandemie het stigma van eenzaamheid heeft weggenomen, waardoor oudere volwassenen de kans krijgen om hun gevoelens in de kliniek te bespreken. Patiënten vragen wat zou kunnen helpen, kan een goede eerste stap zijn om hen door te verwijzen naar programma’s die bij hun behoeften passen.
“We willen eenzaamheid niet pathologiseren. De meeste mensen ervaren op enig moment in hun leven eenzaamheid, maar wanneer ervaringen van eenzaamheid vele maanden of jaren aanhouden, kan dit fysiologische veranderingen veroorzaken, zoals een versnelde stressreactie, slaapproblemen , en zelfs hart- en vaatziekten,” zei Kotwal. “En een gebrek aan sociaal contact kan onze sociale vaardigheden aantasten, waardoor het na verloop van tijd moeilijker wordt om contact te maken met anderen en een vicieuze cirkel te creëren.”
Het voorschrijven van een uitdaging voor patiënten in nood
Hoewel artsen zich terdege bewust zijn van de gevaren van het voorschrijven van medicijnen die op de lange termijn niet mogen worden gebruikt, merkte Kotwal op dat het “tijd en moeite kost om het voor te schrijven”, en een medicijn dat snel werkt om te wisselen met een medicijn dat enkele weken kan duren om een effect te hebben kan zeer uitdagend zijn voor patiënten in nood.
In drukke praktijken met complexe patiënten kunnen contra-indicaties pas aan het licht komen als een patiënt plotseling in het ziekenhuis wordt opgenomen, zei Kotwal. “Pas dan kunnen we ontdekken dat de medicatie van een patiënt valium bevat en dat hij het al meer dan 20 jaar gebruikt.” Een recente eerdere studie, ook geleid door Kotwal, vond dat in de laatste vier jaar van het leven 19 procent sociaal isolement ervoer, 18 procent eenzaam was en 5 procent zowel sociaal isolement als eenzaamheid ervoer. Factoren die verband houden met eenzaamheid waren onder meer vrouwelijk geslacht, pijn, incontinentie en cognitieve stoornissen.