Vóór de geboorte in aanraking komen met organische vervuilers (POP’s) – organochlorine pesticiden, industriële chemicaliën, etc. – kan het risico verhogen op metabolische aandoeningen in de puberteit, zoals obesitas en hoge bloeddruk. Dit is de voornaamste conclusie uit een studie door het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal), een door de “la Caixa” Foundation gesteund onderzoekscentrum. Het onderzoek werd gebaseerd op gegevens van bijna 400 kinderen in Menorca, die al voor hun geboorte tot hun 18e levensjaar gevolgd werden.
POP’s zijn giftige, degradatie-resistente chemicaliën die blijvend voorkomen in het milieu. Voorbeelden van zulke mengsels zijn pesticiden en organochlorine insecticiden (DDT, etc.). POP’s hebben schadelijke gevolgen voor zowel onze lichamelijke gezondheid als het milieu, en het gebruik ervan is mondiaal gereglementeerd.
Prenatale blootstelling aan zulke substanties zijn in verband gebracht met cardio-metabolische risicofactoren in de kindertijd, maar er was nog geen onderzoek gedaan om te beoordelen of dat doorgaat tot in de puberteit, een ontwikkelingsstadium met grote veranderingen in het endocriene systeem en snelle toename van het lichaamsgewicht.
Het doel van dit onderzoek, uitgevoerd binnen het kader van het INMA Project-Environment and Childhood, was om het verband te bestuderen tussen prenatale blootstelling aan POP’s en body mass index (BMI), alsmede andere tekenen van cardiovasculaire risico’s in de puberteit. Gegevens werden geanalyseerd van 379 kinderen in Menorca. POP gehaltes werden gemeten in bloedmonsters uit de navelstreng en de kinderen werden daarna periodiek onderzocht tussen hun 4e en 18e jaar. Tijdens deze onderzoeken werden BMI, lichaamsvetpercentage en bloeddruk vastgesteld tijdens hun groei. Tegen hun 14e jaar registreerden de wetenschappers hun bloed biomarkers op cardiometabolische risico’s (cholesterol, triglyceride, glucose, etc.).
De studieresultaten, gepubliceerd in de uitgave Environmental International, suggereren een verband tussen prenatale POP blootstelling en een hogere BMI in de puberteit, vooral door het schimmelwerende middel hexachlorobenzeen (HCB) en het insecticidebestanddeel dichloro-diphenyl-trichloroethaan (DDT).
Blootstelling aan deze twee organochloriden – HCB en DDT – werd ook gelinkt aan hogere bloeddruk in de kindertijd en puberteit, en een verhoogd cardiometabolisch risico rond 14-jarige leeftijd.
ISGlobal researcher Núria Güil-Oumrait, eerste auteur van de studie, legt uit dat “dit de eerste langjarige studie is waarbij de relatie tussen persistente organische vervuilers en cardiometabolische risico’s geanalyseerd wordt gedurende de hele kindertijd en puberteit. Onze uitkomsten laten zien dat de associatie tussen deze substanties en de kinder BMI aanhoudt tot in de puberteit, en dat prenatale blootstellingen in verband staan met de belangrijkste risicofactoren voor metabolisch syndroom bij volwassenen, een aandoening die vandaag de dag één op de vier mensen treft, wereldwijd.”
Met betrekking tot de mechanismen die dit verband zouden kunnen verklaren, wijst Güil-Oumrait erop dat “men denkt dat POP’s zouden kunnen reageren op hormoonreceptoren of op de productie van vrije radicalen, en het hoofdprobleem is dat deze vervuilers zich opstapelen in het vetweefsel van levende organismen, waar ze jaren, zelfs tientallen jaren standhouden.”
Martine Vrijheid, studiecoordinator en hoofd van het Childhood and Environment Programme bij ISGlobal, wijst op het feit dat “sommige van deze substanties als hormoonverstoorders beschouwd kunnen worden, dat is te zeggen: chemicaliën die interfereren met de hormonale regulatie.” In haar optiek is “meer onderzoek nodig op dit gebied, vooral gefocust op kindertijd en puberteit; de cruciale ontwikkelingsfasen die bekend staan als de meest kwetsbare.”
Vertaling: Ellen Lam