Bruin vet is dat magische weefsel waarvan je zou willen dat je er meer van had. In tegenstelling tot wit vet, wat calorieën opslaat, verbrandt bruin vet energie, en wetenschappers hopen dat het de sleutel kan bevatten tot nieuwe behandelingen voor obesitas. Maar het is lang onduidelijk gebleven of mensen met veel bruin vet ook echt een betere gezondheid hebben. Om te beginnen is het moeilijk gebleken om deze mensen zelfs maar te identificeren, aangezien bruin vet diep in het lichaam verborgen ligt.
Een nieuwe studie in Nature Medicine levert stevig bewijs; onder meer dan 52000 deelnemers hadden diegenen die aantoonbaar bruin vet hadden, minder kans dan de anderen op cardiologische en metabolische aandoeningen, zoals diabetes type 2 en coronaire hartziekten, welke de voornaamste doodsoorzaak zijn in de VS.
De studie, verreweg de grootste in zijn soort bij mensen, bevestigt en meldt ook meer gezondheidsvoordelen van bruin vet, die al gesuggereerd werden door eerdere studies.
“Voor de eerste keer, wordt er een link aangetoond met het verlagen van het risico op bepaalde aandoeningen”, zegt Paul Cohen, de Albert Resnick, M.D., Assistant Professor en senior behandelend arts aan het Rockefeller University Hospital. “Deze bevindingen sterken ons zelfvertrouwen met betrekking op de mogelijkheid om ons te richten op bruin vet voor therapeutisch voordeel.”
Een waardevolle bron.
Hoewel bruin vet al decennia bestudeerd wordt bij pasgeborenen en proefdieren, was het pas in 2009 dat wetenschappers beseften dat het ook gevonden kan worden bij sommige volwassenen, vooral rond de nek en schouders. Sindsdien konden wetenschappers niet wachten om de ongrijpbare vetcellen, welke het vermogen hebben om calorieën te verbranden om warmte te produceren in koude omstandigheden, te bestuderen.
Studies op grote schaal naar bruin vet waren echter praktisch onmogelijk omdat dit weefsel enkel zichtbaar wordt bij PET-scans, een speciaal soort medische screening. “Deze scans zijn duur, maar nog belangrijker, ze gebruiken straling”, zegt Tobias Becher, eerste auteur van de studie en voormalig Clinical Scholar in Cohen’s lab. “We willen niet veel gezonde mensen hier aan blootstellen”
Een arts/wetenschapper, Becher, kwam met een alternatief. Aan de overkant van zijn laboratorium, bezochten vele duizenden mensen elk jaar het Memorial Sloan Kettering Cancer Center om PET-scans te ondergaan met betrekking tot kanker. Becher wist dat wanneer radiologen bruin vet detecteren op deze scans, ze dit routinematig noteren om zeker te zijn dat dit niet met een tumor verward wordt. “We realiseerden dat dit een waardevolle bron kon zijn voor ons om een begin te maken met het kijken naar bruin vet op grote schaal”, aldus Becher.
Beschermend vet
In samenwerking met Heiko Schroder en Andreas Wibmer aan het Memorial Sloan Kettering, bekeken de onderzoekers 130.000 PET scans van meer dan 52000 patiënten, en vonden ze de aanwezigheid van bruin vet bij bijna 10 procent van de populatie. (Cohen merkt op dat dit beeld waarschijnlijk een onderschatting is, omdat de patiënten geïnstrueerd waren om blootstelling aan kou, sport, en cafeïne te vermijden, alle drie waarschijnlijk zorgend voor toename van bruin vet activiteit).
Verscheidene algemene en chronische ziekten waren minder aanwezig onder mensen met aantoonbaar bruin vet. Bijvoorbeeld, enkel 4,6 procent had diabetes type 2, vergeleken met 9,5 procent van de mensen die geen aantoonbaar bruin vet hadden. Zo ook had 18,9 procent een afwijkend cholesterol, vergeleken met 22,2 procent bij diegenen zonder bruin vet.
Bovendien, bracht de studie nog drie aandoeningen naar voren waarop de mensen met bruin vet minder kans hadden; hoge bloeddruk, congestief hartfalen, en coronaire hartziekten–links die nog niet waren onderzocht in eerdere studies.
Een andere verrassende ontdekking was dat bruin vet de negatieve gezondheidseffecten van obesitas zou kunnen verkleinen. In z’n algemeenheid hebben mensen met obesitas meer risico op hart- en metabole aandoeningen; maar de onderzoekers ontdekten dat onder mensen met obesitas die bruin vet hebben, deze aandoeningen evenveel voorkwamen als bij mensen zonder obesitas. “Het lijkt bijna alsof ze beschermd zijn voor de schadelijke effecten van wit vet”, aldus Cohen.
Meer dan een energie verbrandende krachtcentrale
De precieze mechanismen waardoor bruin vet kan bijdragen aan een betere gezondheid zijn nog onduidelijk, maar er zijn wat aanwijzingen. Bijvoorbeeld, bruine vetcellen consumeren glucose om calorieën te verbranden, en het is mogelijk dat dit de glucoselevels in het bloed, een zeer grote risicofactor om diabetes te ontwikkelen, vermindert.
De rol van bruin vet is veel mysterieuzer bij andere aandoeningen, zoals een te hoge bloeddruk, hetgeen nauw verbonden is met het hormonale systeem. “We overwegen de mogelijkheid dat bruin vetweefsel meer doet dan glucose verbruiken en calorieën verbranden, en misschien daadwerkelijk deelneemt in de signaalfunctie van hormonen naar de organen”, zegt Cohen.
Het team is van plan om bruin vet nog meer te onderzoeken, onder meer door te kijken naar de genetische varianten die zouden kunnen verklaren waarom sommige mensen meer ervan hebben dan anderen—potentiële eerste stappen naar het ontwikkelen van farmacologische manieren om bruin vet activiteit te stimuleren om obesitas en andere gerelateerde aandoeningen te behandelen.
“De logische vraag die iedereen heeft is; “wat kan ik doen om meer bruin vet te krijgen?”, aldus Cohen. “We hebben hier nog geen goed antwoord op, maar het zal een interessant gebied zijn voor wetenschappers de komende jaren om te onderzoeken”.
Vertaling: Arnoud