Immuniteit tegen virussen kan een verwoestend effect hebben

Patiënten met ME/CVS (Mylagische encefalomyelitis, chronisch vermoeidheidssyndroom zijn het slachtoffer van een besmetting met het herpesvirus (HHV6/7) in de kindertijd die op latere leeftijd ontspoord. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de veelvoorkomende blootstelling aan het menselijk herpesvirus-6 (HHV6) een DNA-kopie van het virus achterlaat in de chromosomen van sommige cellen in het lichaam. Meestal veroorzaakt dit geen problemen. Maar blootstelling aan milieuverontreiniging, verwondingen en infecties kunnen ertoe leiden dat het virus vrijkomt waardoor een afweerreactie op gang komt die tot de levensverwoestende ziekte kan leiden.

ME/CVS is een complexe, invaliderende ziekte. De ziekte gaat gepaard met een gebrek aan energie, chronische vermoeidheid en andere symptomen. Mensen die getroffen worden door de ziekte kunnen geen normale – fysieke en/of mentale – activiteiten uitvoeren waardoor ze arbeidsongeschikt worden en meestal levenslang veroordeeld zijn tot hun bed of woning.

Hoewel iedereen ME/CVS kan krijgen komt de ziekte voornamelijk voor bij mensen tussen de 40 en 60 jaar en komt de aandoening vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Tot voor kort overtuigde het volslagen mysterie en de complexiteit van ME/CVS veel medici ervan dat het geen echte ziekte is (“we kunnen niets vinden, het zit tussen je oren”). Pas in 2015 classificeerde de National Academy of Medicine de aandoening als een ernstige, chronische, complexe en systemische ziekte.

In een recente studie – verschenen in de gedrukte editie van 1 mei 2020 van ImmunoHorizons – beschrijft het onderzoeksteam een onderliggende biologische basis voor ME/CVS, die het mechanisme illustreert hoe een versterking van het immuunsysteem elders in het lichaam ernstige fysiologische kosten met zich meebrengt.

“Deze bevindingen zijn belangrijk omdat ze voor het eerst aantonen dat er een antivirale activiteit is in het serum van patiënten met ME/CVS die nauw verband houdt met de fragmentatie het mitochondriale netwerk en de beschikbaarheid van cellulaire energie (ATP) vermindert”, zegt Robert Naviaux, een van de onderzoekers. “Dit verklaart niet alleen de chronische vermoeidheid maar ook waarom ME/CVS patiënten vaak een sterke afname melden van het aantal verkoudheden en andere virale infecties nadat ze de ziekte hebben ontwikkeld. Ons werk helpt ons ook het lang bekende, maar slecht begrepen verband tussen eerdere infecties met Humane Herpes Virus-6/7 en ME/CVS in kaart te brengen”.

Meer dan 90 procent wordt op driejarige leeftijd blootgesteld aan HHV-6/7. Het DNA-virus kan zichzelf in een chromosoom nestelen en blijft daar jarenlang latent aanwezig in slechts enkele cellen. Elke keer dat zo’n cel zich deelt, wordt het virus in stilte gekopieerd. Voor de meeste mensen levert dit geen problemen op.

Naviaux: “We ontdekten echter dat blootstelling aan metabole of chemische stress ervoor kan zorgen dat cellen met het HHV een activiteit vertonen die naburige cellen waarschuwt voor de infectiedreiging. Dit leidt niet alleen tot bescherming van de omliggende cellen tegen nieuwe RNA- en DNA-virusinfecties, maar versnippert ook het mitochondriale netwerk en vermindert de reservecapaciteit om ATP (een energiedrager) te produceren. Cellen zonder een geïntegreerde kopie van HHV wekken die antivirale respons niet op”.

“Onze resultaten tonen aan dat bij ME/CVS cellulaire afweer en cellulaire bio-energetische vermoeidheid twee kanten zijn van dezelfde medaille. Wanneer energie wordt gebruikt voor cellulaire verdediging is die energie niet beschikbaar voor andere functies van de cel zoals groei, herstel, neuro-endocriene functies en functies van het autonome zenuwstelsel”.

De studie belicht verder een concept genaamd de bedreiging-respons-theorie (CDR, cell danger response theory, https://tinyurl.com/y9t9wdw4) dat Naviaux en collega’s al jarenlang onderzoeken. De CDR-theorie stelt dat chronische ziekten het gevolg zijn van het blokkeren van de natuurlijke genezingscyclus door verstoringen op metabole en cellulaire niveaus. In dit geval krijgen mensen met ME/CVS bescherming tegen bepaalde soorten infecties maar gaat dat ten koste van de fragmentatie van de mitochondriale (energieopwekkende) functie. Dit neveneffect blokkeert genezing en herstel en kan leiden tot een levenslang ziekbed.

Mitochondria zijn organellen (cel-onderdeel) die voedingsstoffen afbreken om een brandstof te creëren die adenosinetrifosfaat (ATP) wordt genoemd. ATP is de primaire energiedrager in de cellen van alle levende organismen. ATP levert de energie die wordt gebruikt om veel cellulaire processen aan te sturen, waaronder spiercontracties, zenuwimpulsen en chemische synthese.

Senior medeauteur Prusty: “Dit artikel zal een paradigmaverschuiving zijn in ons begrip van mogelijke infectieuze oorzaken achter ME/CVS. Er wordt al lang gedacht dat humaan herpesvirus 6 en 7 (HHV6,7) een rol spelen bij deze ziekte maar er was nauwelijks inzicht in het oorzakelijk mechanisme. Onze studie heeft dit causale verband blootgelegd”.

Dick Schrauwen (bewerking van https://tinyurl.com/yace5y6g)

Het onderzoeksteam bestond uit onderzoekers van de San Diego School of Medicine van de Universiteit van Californië en van drie Duitse universiteiten. Robert Naviaux (MD, PHD) is hoogleraar geneeskunde, kindergeneeskunde en pathologie aan de UC San Diego School of Medicine. Bhupesh K. Prusty (PHD) is verbonden aan de afdeling Microbiologie en het Instituut voor Virologie en Immunobiologie van de Julius Maximilians Universiteit in Würzburg, Duitsland.