Nieuw onderzoek van de University of Manchester zou ons begrip van wat er met het immuunsysteem gebeurt tijdens het vasten kunnen veranderen.
Het onderzoek, gefinancierd door de Biotechnology and Biological Sciences Research Council (BBSRC), toont bij muizen aan dat de hypothalamus in de hersenen bepaalt hoe het immuunsysteem zich aanpast tijdens vasten. Dit gebeurt via een handvol sterk gespecialiseerde neuronen die verantwoordelijk zijn voor het opwekken van honger bij dieren.
Het onderzoek is gepubliceerd in Science Immunology— één van ’s werelds toonaangevende tijdschriften op het gebied van immunologie—en toont aan dat de perceptie van honger of verzadiging in de hersenen, en niet de daadwerkelijke voedselinname of calorierestrictie, voldoende is om veranderingen in immuuncellen in het lichaam teweeg te brengen.
De bevindingen zetten vraagtekens bij de huidige opvatting dat alleen een gebrek aan voedingsstoffen bepaalt hoe het immuunsysteem reageert op vasten, en wijzen erop dat de hersenen hierin een cruciale rol spelen—los van de simpele afwezigheid van voedsel.
Door specifieke hersenneuronen bij muizen kunstmatig te activeren—neuronen die normaal gesproken lage energieniveaus signaleren—wekten wetenschappers een kunstmatig hongergevoel op. Opmerkelijk genoeg zagen ze binnen enkele uren een snelle herstructurering van immuuncellen in het bloed, met een duidelijke daling van ontstekingsbevorderende monocyten. Vanuit immunologisch perspectief zagen deze ‘kunstmatig hongerige’ muizen eruit als muizen die daadwerkelijk aan het vasten waren.
Deze ontdekking kan belangrijke gevolgen hebben voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën voor diverse ontstekingsziekten en voor het behandelen van verscheidingssyndromen bij bijvoorbeeld kanker, waarbij mensen gewicht verliezen ondanks dat ze normaal eten.
Het kan ook verklaren waarom obesitas vaak gepaard gaat met ontstekingsaandoeningen en waarom ondervoede mensen vatbaarder zijn voor infecties en ontstekingen.
De hoofdonderzoeker, Dr. Giuseppe D’Agostino, die de studie coördineerde, zei:
“Onze percepties kunnen ons lichaam op manieren vormen die we niet altijd opmerken. Het is makkelijk om te zien hoe gedachten ons gedrag sturen, maar deze studie herinnert ons eraan dat zelfs onze interne lichamelijke aanpassingen, die buiten ons bewustzijn plaatsvinden, reageren op signalen vanuit de hersenen.”
“Deze studie onderstreept hoe belangrijk de hersenen zijn in het reguleren van het immuunsysteem. Maar als interne of externe factoren de perceptie van de hersenen verstoren, kunnen deze processen ontsporen. Dit herinnert ons eraan hoe diep lichaam en geest verbonden zijn—en zouden moeten blijven.”
“Naast de BBSRC, die het onderzoek financierde, zijn we ook dankbaar aan de Medical Research Council voor het verstrekken van vroege financiering die het lab in staat stelde geheel nieuwe gebieden te verkennen—een kleine maar visionaire bijdrage die nog steeds impact heeft.”
Professor Matt Hepworth, immunoloog in Manchester en medeonderzoeker, voegde toe:
“Dit onderzoek daagt de lang bestaande opvatting uit dat de invloed van vasten op het immuunsysteem puur wordt aangedreven door voedingsstoffen. Het laat zien hoe diepgaand het zenuwstelsel het immuunsysteem aanstuurt tijdens vasten.”
Hoofdauteur Dr. Cavalcanti de Albuquerque zei:
“Door te laten zien hoe de hersenen top-down controle uitoefenen over immuuncellen, kunnen we verder onderzoeken wanneer en hoe vasten gezondheidsvoordelen kan opleveren. Het opent ook mogelijkheden voor het behandelen van infectieuze, ontstekings-, stofwisselings- en psychiatrische aandoeningen.”