Inleiding
De Wajong is bedoeld voor mensen die vanaf jonge leeftijd door ziekte of handicap niet kunnen werken. Met de invoering van de Wajong2015 is de beoordelingsmethode aanzienlijk aangepast, met de nadruk op een gestructureerde analyse van arbeidsmogelijkheden en voorwaarden voor functioneren. Het UWV heeft jaarlijks tussen de 8.500 en 10.500 aanvragen verwerkt, maar kwaliteitsonderzoeken waren beperkt, waardoor een volledig beeld ontbrak. Sinds 2024 is gestart met structurele kwaliteitsmetingen (MOK).
Beoordelingscriteria Wajong2015
- Arbeidsvermogen: Iemand heeft arbeidsvermogen als hij minimaal 4 uur per dag belastbaar is, 1 uur aaneengesloten kan werken, over basale werknemersvaardigheden beschikt en een taak kan uitvoeren in een arbeidsorganisatie.
- Duurzaamheid: Ontbreken van arbeidsvermogen wordt als duurzaam beschouwd als er geen verdere behandel- of ontwikkelingsmogelijkheden zijn.
- Aanvullende voorwaarden: Ziekte of handicap vóór de 18e verjaardag of vóór 30 jaar, mits er voorafgaand minimaal zes maanden opleiding was gevolgd.
Bevindingen uit de Kwaliteitsonderzoeken
- Auditonderzoek 2023
- Van de 295 onderzochte dossiers was voor teruglegging 56% juist en 41% “nader te bepalen” (NTB). Na correctie was 90% juist en 4% NTB.
- Plausibiliteit van professionals:
- Verzekeringsartsen (VA): 79% plausibel.
- Arbeidsdeskundigen (AD): 57% plausibel.
- Procesbegeleiders (PB): 91% plausibel.
- De plausibiliteit van de AD blijft een aandachtspunt, met name bij contact en analyse van arbeidsvermogen.
- Meting Operationele Kwaliteit (MOK) 2024
- Voor teruglegging was 67% van de beoordelingen juist en 31% NTB. Na teruglegging was dit respectievelijk 87% en 4%.
- Opvallend is een verhoging in het aantal onjuiste beoordelingen na teruglegging (van 1% naar 9%).
Maatregelen voor Kwaliteitsverbetering
- Regelmatige MOK-metingen: Vanaf januari 2025 elke twee maanden uitgevoerd met verbeterde leercirkels en feedbacksystemen.
- Centralisatie en Specialisatie: Mogelijkheid tot inzet van gespecialiseerde “dedicated teams” voor de Wajong2015.
- Opleiding en Ondersteuning: Uitbreiding van opleidingstrajecten om vakmanschap te verbeteren en de natuurlijke uitstroom van medewerkers met Wajong-kennis op te vangen.
- Externe Evaluatie: Een onafhankelijk bureau onderzoekt het kwaliteitsmanagementsysteem, inclusief de MOK.
Conclusie
De eerste inzichten tonen aan dat de kwaliteit van de Wajong-beoordelingen verbeterd kan worden. Hoewel de recente MOK- en auditonderzoeken verbeteringen suggereren, is een volledig betrouwbaar beeld nog niet beschikbaar. Er worden stappen ondernomen om systematisch aan de kwaliteit te werken en vertrouwen in de beoordelingen te waarborgen.