Onderzoekers van de Universiteit van Bayreuth hebben ontdekt dat de weekmakers DEHP en DINP negatieve effecten hebben op de normale hersenfunctie bij gewervelde dieren. Deze weekmakers worden gebruikt in producten zoals PVC, verf en cosmetica. De onderzoekers rapporteerden hun bevindingen in het tijdschrift Ecotoxicology and Environmental Safety.
Voor hun onderzoek stelden Benedikt Maric, Prof. Dr. Stefan Schuster en Dr. Peter Machnik van de afdeling Dierfysiologie aan de Universiteit van Bayreuth goudvissen een maand lang bloot aan een milieurelevante concentratie weekmakers. Vervolgens onderzochten ze de effecten van DEHP en DINP op de hersenen door het Mauthner-neuron te onderzoeken, de grootste zenuwcel in de achterhersenen van vissen. Het Mauthner-neuron is toegankelijk voor dergelijke metingen en ontvangt input van verschillende sensorische systemen, waardoor het een geschikt model is voor onderzoek.
“De manier waarop mensen in contact komen met weekmakers is natuurlijk anders dan die van de vissen die we bestudeerden, die zwommen in water waaraan weekmakers waren toegevoegd. Niettemin zijn de resultaten van ons onderzoek alarmerend en kunnen ze, met enige voorzichtigheid, ook op mensen worden toegepast. Basisfuncties van de hersenen, zoals hoe zenuwcellen informatie verwerken en doorgeven, evenals de overdracht van informatie van de ene zenuwcel naar de andere, zijn vergelijkbaar bij zowel vissen als mensen. Dit is waar we de effecten van blootstelling aan weekmakers observeren”, zegt Dr. Peter Machnik.
Metingen van de Mauthner-neuronen van de vis lieten zien dat zowel DEHP als DINP de geleidingssnelheid van de zenuwcel met 20% verlaagden. Een verlaging van de geleidingssnelheid kan andere zenuwcellen negatief beïnvloeden en de normale hersenfunctie verstoren. Daarnaast observeerden de onderzoekers verschillende negatieve effecten op de verbindingen tussen zenuwcellen – de synapsen – en dus op de overdracht van signalen van de ene zenuwcel naar de andere. Ze vonden ook bewijs dat beide weekmakers de visuele perceptie van de vis verstoren.
“Ons onderzoek onthult een tot nu toe over het hoofd geziene gevoeligheid van verschillende belangrijke hersenfuncties voor ftalaten. Dit is een factor waarmee rekening moet worden gehouden bij toekomstige risicobeoordelingen van deze stoffen”, aldus Machnik.