Een onderzoeksteam van de Universiteit van Tübingen heeft ontdekt dat het meeste glyfosaat dat in Europese rivieren terechtkomt, waarschijnlijk niet afkomstig is van herbiciden, zoals eerder werd aangenomen, maar van toevoegingen aan wasmiddelen. Voor de studie voerde professor Carolin Huhn van het Instituut voor Fysische en Theoretische Chemie, samen met collega’s van het Geo- en Milieucentrum, een grote meta-analyse uit van gegevens van Europese en Amerikaanse waterbeschermingsautoriteiten. De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Water Research.
Tot nu toe werd aangenomen dat het gebruik van glyfosaat als herbicide in de landbouw de belangrijkste reden was voor de aanwezigheid ervan in waterlichamen wereldwijd. Europese reductiemaatregelen hebben echter niet geleid tot een merkbare vermindering van glyfosaat in het milieu. De studie van professor Huhn suggereert dat er een andere bron over het hoofd is gezien: bepaalde aminopolyfosfonaten die bijvoorbeeld in wasmiddelen worden gebruikt, worden in het rioolslib van waterzuiveringsinstallaties omgezet in glyfosaat.
Rijke hoeveelheid meetgegevens
Om de routes van glyfosaat naar rivieren te traceren, analyseerde het onderzoeksteam lange tijdreeksen van glyfosaatconcentraties in rivieren, voornamelijk verzameld door waterbeschermingsautoriteiten in Duitsland, Frankrijk, Italië, Zweden, Luxemburg, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en de VS. Sommige datasets gaan terug tot 1997 en bevatten gegevens van ongeveer honderd locaties.
Het startpunt voor de studie was de observatie dat glyfosaatconcentraties in Europese rivieren een sterke seizoensgebondenheid vertonen, met hoge concentraties in de zomer en lage concentraties in de winter. Dit patroon zou niet verwacht worden als landbouw de dominante bron was, aangezien dan juist verhoogde concentraties in de lente en herfst verwacht zouden worden. Glyfosaat wordt gebruikt om ongewenste plantengroei in de landbouw, woonwijken en spoorwegbeddingen te voorkomen. In bodem en water wordt glyfosaat gedeeltelijk omgezet in aminomethylfosfonzuur (AMPA). Beide stoffen kunnen door neerslag worden gemobiliseerd en hun weg naar rivieren vinden.
Het onderzoek toonde echter aan dat de belangrijkste bron van glyfosaat en AMPA in rivieren afkomstig moet zijn van afvalwater uit rioolwaterzuiveringsinstallaties. “Uit literatuurgegevens blijkt dat glyfosaat in alle onderzochte waterzuiveringsinstallaties in Europa wordt aangetroffen en de concentratie was opmerkelijk constant gedurende het jaar”, zegt Huhn.
Een bron vanuit huishoudens?
“De gedetailleerde analyse van miljoenen individuele waarden toont aan dat gemeentelijk afvalwater een rol speelt. En sommige bevindingen wijzen erop dat we een bron voor glyfosaat dicht bij huishoudens moeten lokaliseren,” zegt Huhn. De onderzoekers vermoeden dat er een dominante invoer moet zijn, gescheiden van het gebruik van herbiciden.
“Alles wat we niet kunnen verklaren over de gegevens verdwijnt als we aannemen dat we niet echt kijken naar glyfosaat dat eerder als herbicide werd gebruikt, maar naar glyfosaat dat is gevormd uit een grotere stof,” zegt Huhn. Hun hypothese is dat glyfosaat een transformatieproduct is van aminopolyfosfonaten die op grote schaal in Europa worden gebruikt, met name in wasmiddelen.
De eerste laboratoriumtests bevestigen nu de hypothese van glyfosaatvorming in waterzuiveringsinstallaties uit deze wasmiddeltoevoeging. Gelukkig zien ze geen glyfosaatvorming wanneer ze de omstandigheden direct in de wasmachine simuleren.
De resultaten verklaren mogelijk waarom het niet mogelijk is geweest om glyfosaatvervuiling in Europese rivieren te verminderen door herbicidereductiestrategieën, vat Huhn samen. De nieuwe glyfosaatbron moet in onafhankelijke studies worden bevestigd. Autoriteiten moeten bespreken hoe ze het oppervlaktewatermonitoring kunnen voortzetten en hoe ze mogelijk de aminopolyfosfonaten kunnen reguleren of de eliminatiesnelheden in waterzuiveringsinstallaties kunnen verbeteren. De situatie in de VS is anders dan in de EU; concentratiepatronen van glyfosaat in rivieren in de VS volgen nauw die van andere herbiciden, wat wijst op een dominante landbouwinvoer. In tegenstelling tot Europa worden aminopolyfosfonaten nauwelijks gebruikt in wasmiddelen in de VS.
Bron: Universiteit van Tübingen
Links
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S004313542401039X?via%3Dihub