Koffie kan het risico op diabetes type 2 helpen verminderen, maar alleen gefilterde koffie in plaats van gekookte koffie. Nieuw onderzoek van Chalmers University of Technology en Umeå University, beide in Zweden, tonen aan dat de keuze van de bereidingsmethode de gezondheidseffecten van koffie beïnvloedt.
Veel eerdere studies hebben een verband aangetoond tussen een hoge koffie-inname en een verminderd risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Nu biedt een studie van Chalmers University of Technology en Umeå University nieuw inzicht in dit verband, met behulp van een nieuwe methode om te helpen onderscheid te maken tussen de effecten van gefilterde koffie en gekookte koffie.
“We hebben specifieke moleculen geïdentificeerd -‘ biomarkers ’- in het bloed van degenen die deelnemen aan het onderzoek, die wijzen op de inname van verschillende soorten koffie. Deze biomarkers worden vervolgens gebruikt voor analyse bij het berekenen van diabetes type 2. Onze resultaten laten nu duidelijk zien dat gefilterde koffie een positief effect heeft op het verminderen van het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2. Maar gekookte koffie heeft dit effect niet ”, zegt Rikard Landberg, professor in de voedingswetenschappen aan Chalmers en aangesloten professor aan de afdeling volksgezondheid en klinische geneeskunde aan de Universiteit van Umeå.
Met het gebruik van deze biomarkers konden de onderzoekers aantonen dat mensen die twee tot drie koppen gefilterde koffie per dag dronken een 60% lager risico hadden op het ontwikkelen van diabetes type 2 dan mensen die minder dan één kop gefilterde koffie per dag dronken . De consumptie van gekookte koffie had geen effect op het diabetesrisico in de studie.
Gefilterde koffie is op veel plaatsen de meest gebruikelijke bereidingswijze, waaronder de VS en Scandinavië. Gekookte koffie verwijst in dit geval naar een alternatieve methode voor koffiebereiding die soms in Zweden en sommige andere landen wordt gebruikt, waarbij grof gemalen koffie eenvoudig rechtstreeks aan kokend water wordt toegevoegd en een paar minuten wordt gezet om te zetten. Alle gegevens die in het onderzoek werden gebruikt, waren afkomstig van een groep Zweedse proefpersonen en werden begin jaren negentig verzameld.
Volgens Rikard Landberg geloven veel mensen ten onrechte dat koffie alleen negatieve effecten op de gezondheid heeft. Dit kan zijn omdat eerdere studies hebben aangetoond dat gekookte koffie het risico op hart- en vaatziekten verhoogt, vanwege de aanwezigheid van diterpenen, een type molecuul dat voorkomt in gekookte koffie.
“Maar het is aangetoond dat wanneer je koffie filtert, de diterpenen in het filter worden gevangen. Hierdoor krijgt u de gezondheidsvoordelen van de vele andere aanwezige moleculen, zoals verschillende fenolische stoffen. In gematigde hoeveelheden heeft cafeïne ook positieve gezondheidseffecten, “zegt hij.
De vraag is of diterpenen ook een negatieve invloed hebben op het suikermetabolisme en daarom de oorzaak zijn waarom gekookte koffie niet helpt het risico op diabetes te verlagen, zoals filterkoffie dat wel doet. De onderzoekers kunnen nog steeds niet de exacte aard van de link zeggen.
Veel andere soorten koffiebereiding werden niet specifiek onderzocht in de studie, zoals instant-, espresso-, cafetière- en percolatorkoffie. Dit soort koffie was niet gebruikelijk in de Zweedse onderzoekspopulatie toen de gegevens werden verzameld.
Maar gezien het feit dat espressokoffie, van klassieke espressomachines of de nu populaire koffiepads, ook zonder filters wordt gebrouwen, gelooft Rikard Landberg dat de gezondheidseffecten daarom vergelijkbaar kunnen zijn met gekookte koffie, in termen van het risico op diabetes type 2. Koffie gemaakt in een cafetière, of Franse pers, wordt op dezelfde manier bereid als gekookte koffie, dus het heeft misschien niet het positieve effect van het verminderen van type 2 diabetesrisico. Het is onduidelijk of instantkoffie, het populairste type in het Verenigd Koninkrijk, in dit opzicht meer lijkt op gefilterde of gekookte koffie.
Maar de onderzoekers letten erop dat er nog geen conclusies kunnen worden getrokken met betrekking tot deze andere bereidingsmethoden. Rickard Landberg benadrukt ook dat de gezondheidseffecten van koffie niet alleen afhangen van of het wordt gefilterd of niet. Ze variëren ook met de manier waarop de koffiebonen en het drankje in het algemeen worden beheerd.
Om het diabetesrisico voor gekookte en gefilterde koffie te differentiëren, werd een nieuwe techniek genaamd metabolomics gebruikt, in combinatie met klassieke dieetvragenlijsten. Metabolomics maakt het mogelijk om de bloedconcentratie van specifieke moleculen uit een bepaald voedsel of drankje te identificeren en dat te gebruiken als een objectieve meting van de inname – in plaats van alleen te vertrouwen op zelfgerapporteerde innames uit de vragenlijsten, die vatbaar zijn voor grote fouten.
“Metabolomics is een fantastisch hulpmiddel, niet alleen voor het vastleggen van de inname van specifiek voedsel en dranken, maar ook voor het bestuderen van de effecten die die inname heeft op het metabolisme van mensen. We kunnen belangrijke informatie afleiden over de mechanismen achter de manier waarop bepaalde voedingsmiddelen het ziekterisico beïnvloeden, ”zegt Lin Shi, postdoctoraal onderzoeker en de hoofdauteur van de studie.
Gefilterde koffie verwijst naar methoden waarbij fijngemalen koffiebonen in een filter worden geplaatst en vervolgens water erdoorheen gaat, hetzij in een machine of handmatig. Gekookte koffie wordt gemaakt met grof gemalen koffiebonen die vervolgens direct aan het water worden toegevoegd. Deze methode omvat ook Turkse en Griekse koffie. In de VS is gefilterde koffie de meest voorkomende variëteit, terwijl instantkoffie domineert in het VK. Op espresso gebaseerde dranken komen het meest voor in Zuid-Europa. Turkse koffie is populair in het Midden-Oosten en Oost-Europa.
Meer over het onderzoek
De studie was een case-control studie genest in een potentiële cohort in de regio Västerbotten in Noord-Zweden tussen 1991 en 2005. Deelnemers beantwoordden vragenlijsten over eetgewoonten en levensstijl. Ze lieten ook bloedmonsters achter die bevroren werden bewaard. Van degenen die deelnamen, werden in totaal 421 mensen geïdentificeerd die na ongeveer 7 jaar diabetes type 2 hadden ontwikkeld. Ze werden vergeleken met 421 gezonde proefpersonen. De originele bloedmonsters werden vervolgens geanalyseerd. Bovendien werden bloedmonsters die tien jaar na de eerste bloedmonsters waren verstrekt, geanalyseerd op 149 van de case-control-paren.
Met toestemming vertaald: https://www.chalmers.se/