Een chemische stof dat behulpzaam bleek bij hersenkankeroperaties door de tumorcellen te fluoresceren kan ook doktoren helpen bij het veilig diagnosticeren van deze ziekte en de reacties op de behandeling monitoren, volgens een nieuwe studie aangevoerd door onderzoekers van het Massachusetts General Hospital (MGH).
Vooral hersenkanker kan moeilijk te diagnosticeren zijn en te monitoren na de behandelingen, omdat methodes zoals weefselbiopten en bestralingen de hersenen kunnen beschadigen. In hun EBioMedicine studie testten onderzoekers de ontwikkeling van een minder invasief alternatief door gebruik te maken van een substantie die patiënten drinken vóór de hersenkankeroperatie waardoor hun tumoren fel rose oplichten.
De substantie heet 5-aminolevulinic acid (5-ALA), een beeldvormingsmiddel goedgekeurd door de US Food and Drug Administration voor het gebruik bij ingrepen bij veronderstelde hersenkanker. Door verschillende redenen nemen tumorcellen in de hersenen ALA-5 op, terwijl normale cellen dat niet doen. Omdat alle cellen deeltjes afgeven, extracellulaire blaasjes (extracellular vesicles – EV’s), vroegen de onderzoekers zich af of EV’s in het bloed van de patiënt met hersenkanker fluorescerend rose zou kunnen oplichten als ze 5-ALA drinken, net als hun hersentumoren. Zo ja, dan zouden bloedtests met gebruik van 5-ALA bruikbaar kunnen zijn voor het diagnosticeren van hersenkanker, en voor het monitoren van patiënten op terugkeer van kanker.
De wetenschappers lieten zien dat, met de aanwezigheid van 5-ALA, hersenkankercellen fluorescent worden en fluorescerende EV’s afgeven. En, als ALA-5 aan muizen met en zonder hersenkanker werd gegeven, waren EV’s alleen in de bloedcirculatie aanwezig van de diertjes met hersenkanker. “Als er geen tumor is, zijn er geen rose EV’s in het bloed, waardoor ze zeer specifiek zijn voor de aanwezigheid van een hersentumor,” zegt co-senior auteur Leonora Balaj, PhD, onderzoeker op de afdeling Neurochirurgie bij het MGH.
Tenslotte verzamelde het team bloedmonsters van patiënten voor en na het drinken van 5-ALA, voordat zij een operatie ondergingen voor hersenkanker. Patiënten met fluorescerende tumoren hadden een aanzienlijk hoger aantal fluorescerende EV’s in hun bloed, en het aantal fluorescerende EV’s was gerelateerd aan de grootte van de tumor van de patiënt. “Dit bevestigt dat wat we in het bloed kunnen zien direct in verband staat met het tumorweefsel, en ons iets vertelt over de grootte van de tumor,” zegt Bob Carter, MD, PhD, hoofd Neurochirurgie van het MGH. “Klinisch gezien is er de grootste behoefte aan minimaal invasieve diagnoses van hersenkanker, en de karakteriserende circulerende tumor-specifieke fluorescerende EV’s zorgen voor een focus op de primaire aanwezigheid van de tumor en de status hiervan.”
Deze strategie zou vooral nuttig kunnen zijn bij patiënten met een potentiële kans dat de kanker terugkomt. “Op dit moment is het vaststellen van een werkelijke terugkeer een uitdaging, en het te kunnen onderscheiden van necrotisch weefsel, ontstekingen, en andere effecten die kunnen leiden tot wat bekend staat als pseudoprogressie,” merkt hoofdauteur Pamela Jones op, MD, MPH op de afdeling Neurochirurgie van het MGH. “In de toekomst plannen we tests met gebruik van 5-ALA bij patiënten die terugkomen met een veronderstelde terugkeer om vast te kunnen stellen of het ook teruggekeerde tumoren kan onderscheiden van andere inflammatoire aandoeningen.”
Vertaling: Ellen Lam