Koffie uit de meeste koffiemachines op werkplekken bevat relatief hoge concentraties van stoffen die het cholesterolgehalte verhogen. Dit verschilt aanzienlijk van koffie die wordt gezet met een gewone koffiezetapparaat met papieren filter, waarin het grootste deel van deze stoffen wordt gefilterd.
Dat blijkt uit een nieuwe studie onder leiding van de Universiteit van Uppsala, in samenwerking met de Technische Universiteit Chalmers. De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases.
“Gezien de hoeveelheid koffie die op Zweedse werkplekken wordt geconsumeerd, wilden we een beeld krijgen van het gehalte aan cholesterolverhogende stoffen in koffie uit dit soort machines. We hebben veertien koffiemachines onderzocht en zagen dat het gehalte aan deze stoffen veel hoger was dan bij gewone filterkoffie. Daaruit leiden we af dat het filtratieproces cruciaal is voor de aanwezigheid van deze cholesterolverhogende stoffen in koffie. Niet alle machines slagen er duidelijk in om deze stoffen eruit te filteren. Maar het probleem varieert tussen verschillende typen koffiemachines, en ook de concentraties verschilden sterk in de tijd,” zegt David Iggman, onderzoeker aan de Universiteit van Uppsala en leider van de studie.
Eerste onderzoek naar conventionele koffiemachines
Het is al langer bekend dat gekookte koffie uit een pan hoge gehaltes bevat van de meest schadelijke cholesterolverhogende stoffen, de diterpenen cafestol en kahweol. Dit wordt zelfs vermeld in de meest recente Noordse voedingsaanbevelingen, waarin wordt geadviseerd om gekookte koffie te beperken of te vermijden. Een regulier filterkoffiezetapparaat met papieren filter slaagt er echter bijna volledig in om deze stoffen eruit te filteren.
Hoe goed conventionele koffiemachines – zoals die op werkplekken – deze stoffen filteren, was tot nu toe niet onderzocht. In de studie onderzochten de onderzoekers veertien koffiemachines in kantines op verschillende werkplekken. Er werd gebruikgemaakt van vijf reguliere merken gemalen koffie. Op meerdere momenten werden monsters genomen van de koffie die door de machines werd gezet en geanalyseerd. Er waren grote verschillen tussen de machines in het gehalte aan cafestol en kahweol, en de concentraties varieerden ook per moment.
Zetmachines hoogste concentraties
Het meest voorkomende type koffiemachine in het onderzoek, een zogenaamde zetmachine, produceerde koffie met de hoogste concentraties aan diterpenen. In vergelijkende analyses onderzochten de onderzoekers ook koffie uit een percolator, espresso, cafetière (French press), gekookte koffie, en gekookte koffie die door een stoffen filter werd gegoten. Gekookte koffie bevatte per kopje de hoogste gehaltes aan diterpenen. Sommige espressomonsters bevatten ook hoge waarden, maar met grote variatie.
“De meeste koffiemonsters bevatten gehaltes die waarschijnlijk invloed kunnen hebben op het LDL-cholesterolgehalte van mensen die de koffie drinken, en daarmee op hun toekomstige risico op hart- en vaatziekten. Voor mensen die veel koffie per dag drinken is het duidelijk dat filterkoffie of andere goed gefilterde koffie de voorkeur verdient. Om de precieze effecten op het LDL-cholesterolgehalte te bepalen, zou een gecontroleerde studie met proefpersonen nodig zijn,” zegt David Iggman.