Onderzoekers van het Duitse Kankerinstituut (DKFZ) en het Heidelberg Instituut voor Stamceltechnologie (HI-STEM) hebben ontdekt dat alvleesklierkanker zich sterk afhankelijk maakt van zenuwverbindingen. Het tumorweefsel programmeert zenuwcellen opnieuw om de groei van de tumor te bevorderen en de immuunreactie te onderdrukken.
Hersenspoeling van zenuwen door de tumor
De onderzoekers toonden aan dat zenuwen in de tumor intensief vertakken en dat hun genactiviteit wordt aangepast ten gunste van de tumor. Zelfs na verwijdering van de primaire tumor behield het zenuwstelsel zijn kankerstimulerende werking.
Zenuwverbindingen doorsnijden remt tumorgroei
Door de sympathische zenuwverbindingen met de alvleesklier chirurgisch door te snijden of chemisch te vernietigen, nam de tumor aanzienlijk in grootte af. Dit zorgde voor een verhoogde ontstekingsreactie in fibroblasten (CAF’s), die normaal gesproken de immuunafweer onderdrukken.
Zenuwblokkade verbetert effectiviteit van immunotherapie
Pancreastumoren worden als “immunologisch koud” beschouwd, wat betekent dat immuuncellen moeilijk toegang krijgen. Door de zenuwverbindingen te blokkeren, werden de tumoren gevoeliger voor checkpointremmers zoals nivolumab, waardoor de tumor aanzienlijk kromp.
Combinatiebehandeling met chemotherapie
Nab-paclitaxel, een veelgebruikte chemotherapie, vermindert sensorische zenuwvezels, wat deels de effectiviteit van het medicijn verklaart. Door deze chemotherapie te combineren met een neurotoxine die de sympathische zenuwen uitschakelt, werd de tumormassa met meer dan 90% verminderd.
Klinische tests in de toekomst
Deze ontdekking opent nieuwe mogelijkheden om alvleesklierkanker effectiever te behandelen. Een combinatie van zenuwblokkade, immunotherapie en chemotherapie zou tumoren kunnen verkleinen, waardoor ze mogelijk operabel worden. Klinische studies met patiënten worden momenteel voorbereid.
Characterization of single neurons reprogrammed by pancreatic cancer.
Nature 2025, DOI: 10.1038/s41586-025-08735-3
https://www.nature.com/articles/s41586-025-08735-3
Persbericht : The German Cancer Research Center (Deutsches Krebsforschungszentrum, DKFZ)