Minuscule deeltjes plastic zijn niet alleen slecht voor het milieu. Een onderzoek van de Universiteit van Umeå in Zweden heeft aangetoond dat de zogenaamde nanoplastics die het lichaam binnendringen, de werking van antibioticabehandelingen kunnen verstoren. De resultaten geven ook aan dat de nanoplastics kunnen leiden tot de ontwikkeling van antibioticaresistentie. Zelfs de binnenlucht in onze huizen bevat hoge niveaus nanoplastics van onder andere nylon, wat bijzonder problematisch is.
“De resultaten zijn alarmerend gezien hoe algemeen nanoplastics zijn en omdat effectieve antibiotica voor velen het verschil kunnen betekenen tussen leven en dood”, zegt Lukas Kenner, hoogleraar aan de afdeling Moleculaire Biologie van de Universiteit van Umeå en een van de onderzoekers die het onderzoek leidde.
Nanoplastics zijn plastic deeltjes die kleiner zijn dan een duizendste van een millimeter. Door hun kleinheid kunnen ze vrij in de lucht zweven en het lichaam binnendringen.
In het onderzoek, dat niet alleen werd geleid door onderzoekers in Umeå, maar ook door wetenschappers in Duitsland en Hongarije, hebben de auteurs zich gericht op de manier waarop enkele van de meest voorkomende nanoplastics interacteren met tetracycline, een veelgebruikt breedspectrumantibioticum. Het bleek dat er sprake was van een aanzienlijke ophoping van de antibiotica op de oppervlakken van de nanoplasticdeeltjes. Je zou kunnen zeggen dat de nanoplastics antibiotica absorberen.
De nanoplastics in kwestie zijn afkomstig van veelvoorkomende soorten plastics zoals polyethyleen, polypropyleen, polystyreen en nylon. Ze worden veel aangetroffen in verpakkingen en textiel. Binnenlucht bevat ongeveer vijf keer zoveel nanoplastics als buitenlucht, deels vanwege deeltjes die vrijkomen uit textiel.
Een risico dat de onderzoekers aanwijzen, is dat de binding aan nanoplastics ertoe kan leiden dat de antibiotica ‘meeliften’ met de nanoplastic in de bloedbaan en naar andere plekken in het lichaam worden getransporteerd dan waarvoor ze bedoeld zijn. Dit kan zowel het beoogde effect van de antibiotica verminderen als het risico op het ontstaan van antibioticaresistente bacteriën. Wanneer antibiotica zich ophopen op onbedoelde plekken, kunnen subletale doses bacteriële mutaties veroorzaken, waardoor antibioticaresistente stammen worden geselecteerd.
De onderzoekers gebruikten geavanceerde computermodellen om te analyseren hoe de nanoplastics zich binden aan tetracycline. Het bleek dat de binding bijzonder sterk was aan nylon, een van de stoffen die het meest voorkomt in nanoplastics in de binnenlucht.
“Hoewel er meer onderzoek nodig is om licht te werpen op de verbanden en mogelijke maatregelen, kunnen we uit onze resultaten concluderen dat nanoplastics een gezondheidsrisico vormen dat serieuzer moet worden genomen”, zegt Lukas Kenner.
De studie, die is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Scientific Reports, werd geleid door Lukas Kenner van de Universiteit van Umeå, Barbara Kirchner van de Universiteit van Bonn in Duitsland en Oldamur Hollóczki van de Universiteit van Debrecen, Hongarije. De deelstudie naar de binding van nanoplastics aan antibiotica werd geleid door Nikola Zlatkov Kolev van de afdeling Moleculaire Biologie van de Universiteit van Umeå. Lukas Kenner is onlangs benoemd tot gasthoogleraar aan de afdeling Moleculaire Biologie van de Universiteit van Umeå en zet zijn onderzoek naar nanoplastics en de effecten op de gezondheid voort.