Een internationaal onderzoeksteam heeft nu de eerste uitgebreide wereldwijde evaluatie van klimaatbeleidmaatregelen over de afgelopen 20 jaar onthuld. Van de 1.500 beleidsinterventies van 1998 tot 2022, identificeert het slechts 63 gevallen van succesvol klimaatbeleid die hebben geleid tot significante emissiereducties, gemiddeld 19 procent. Het belangrijkste kenmerk van deze succesvolle gevallen is de opname van belasting- en prijsprikkels in goed ontworpen beleidsmixen. De studie werd geleid door het in Berlijn gevestigde klimaatonderzoeksinstituut MCC (Mercator Research Institute on Global Commons and Climate Change) en het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK), in samenwerking met de University of Oxford, de University of Victoria en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Het is gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift Science.
“We hebben beleidsmaatregelen systematisch geëvalueerd die tot nu toe zelden zijn bestudeerd, wat nieuwe inzichten biedt in goed ontworpen combinaties van complementaire beleidsinstrumenten”, legt Nicolas Koch uit, hoofd van het Policy Evaluation Lab bij MCC en hoofdauteur van de studie. “Hieruit halen we best practices – voor de bouw-, elektriciteits-, industrie- en transportsectoren, zowel in geïndustrialiseerde landen als in vaak verwaarloosde ontwikkelingslanden. Onze bevindingen tonen aan dat meer beleid niet noodzakelijkerwijs leidt tot betere resultaten. In plaats daarvan is de juiste mix van maatregelen cruciaal. Bijvoorbeeld, subsidies of regelgeving alleen zijn onvoldoende; alleen in combinatie met op prijs gebaseerde instrumenten, zoals koolstof- en energiebelastingen, kunnen ze aanzienlijke emissiereducties opleveren.”
De studie benadrukt specifieke voorbeelden om dit punt te illustreren. Zo laten de onderzoekers zien dat verboden op kolengestookte energiecentrales of auto’s met verbrandingsmotoren niet resulteren in grote emissiereducties wanneer ze alleen worden geïmplementeerd; ze zijn alleen succesvol in combinatie met belasting- of prijsprikkels, zoals blijkt in het VK voor kolengestookte energieopwekking of in Noorwegen voor auto’s.
Deze ongekende analyse van beleidsinterventies in 41 landen op zes continenten beslaat het hele spectrum van klimaatbeleidsinstrumenten, van energiegerelateerde bouwvoorschriften tot aanschafsubsidies voor klimaatvriendelijke producten en koolstofbelastingen. Met behulp van een nieuwe OESO-database, die de meest uitgebreide inventaris van klimaatbeleid wereldwijd tot nu toe vertegenwoordigt, en een innovatieve aanpak waarbij machine learning-methoden worden gecombineerd met gevestigde statistische analyses, voerde het team een gedetailleerde impactevaluatie van deze beleidsmaatregelen uit, waarbij die maatregelen werden geïdentificeerd die grootschalige emissiereducties behaalden.
“Hoewel het nog steeds een uitdaging blijft om de effecten van individuele maatregelen binnen een beleidsmix nauwkeurig te ontleden, bieden onze 63 succesgevallen systematische inzichten in effectieve beleidscombinaties,” merkt Annika Stechemesser van PIK op, gastonderzoeker bij MCC en ook hoofdauteur van de studie. “We laten zien hoe goed ontworpen beleidsmixen afhankelijk zijn van sectoren en van het ontwikkelingsniveau van landen. Deze kennis is essentieel om beleidsmakers en de samenleving te ondersteunen in de overgang naar klimaatneutraliteit.”
Deze en andere resultaten van de studie kunnen interactief worden geanalyseerd op de bijbehorende “Climate Policy Explorer” website. In de industriesector verminderden bijvoorbeeld de pilot-emissiehandelssystemen van China de uitstoot na enkele jaren aanzienlijk, aangevuld met verminderde subsidies voor fossiele brandstoffen en sterkere financieringsprikkels voor energie-efficiëntie. In de elektriciteitssector behaalde het VK aanzienlijke emissiereducties door een minimum CO2-prijs, subsidies voor hernieuwbare energie en een kolenuitstapplan. De VS toont een voorbeeld van significante emissiereducties in de transportsector, resulterend uit een mix van belastingprikkels en subsidies voor voertuigen met lage emissies en CO2-efficiëntienormen. Ook de ecobelastinghervorming van Duitsland die in 1999 begon en de introductie van vrachtwagentol in 2005 zijn opmerkelijke succesverhalen in de transportsector.
Bron: Mercator Research Institute on Global Commons and Climate Change