Eiwitrijke diëten, bekend als ‘Paleolithische diëten’, zijn populair. Met behulp van muismodellen hebben wetenschappers van de Universiteit van Genève (UNIGE) de impact ervan bestudeerd. Hoewel ze effectief zijn bij het reguleren van het gewicht en het stabiliseren van diabetes, zijn deze diëten niet zonder risico’s. Een teveel aan eiwitten verhoogt de ammoniumproductie aanzienlijk, waardoor de lever wordt overweldigd. Een teveel aan ammonium kan neurologische aandoeningen veroorzaken en in ernstige gevallen tot coma leiden. Deze resultaten, gepubliceerd in het Journal of Biological Chemistry, suggereren voorzichtigheid bij het volgen van deze diëten.
Type 2-diabetes is een stofwisselingsziekte die voortdurend toeneemt. Als gevolg van een sedentaire levensstijl en een te rijk dieet heeft de beschadigde alvleesklier moeite om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Hoewel de huidige behandelingen de progressie van de ziekte helpen beheersen, genezen ze diabetes niet. Afvallen is vaak een essentieel onderdeel van de behandeling.
”Diëten die rijk zijn aan dierlijke en/of plantaardige eiwitten, bekend als paleolithische diëten, kunnen worden gebruikt om diabetes type 2 te stabiliseren en het gewicht te reguleren”, legt Pierre Maechler uit, hoogleraar aan de afdeling Celfysiologie en Metabolisme van de UNIGE Faculteit der Geneeskunde. Medicine, die dit onderzoek leidde. Deze diëten zijn geïnspireerd op de op vlees gebaseerde diëten uit de tijd vóór de landbouw. ‘Maar welke impact hebben ze op het lichaam? Zijn ze onschadelijk? Dat is wat wij wilden ontdekken.’’
Lever onder druk
Ammonium is een normaal afvalproduct van de afbraak van eiwitten en wordt hoofdzakelijk in de lever geëlimineerd door het enzym glutamaatdehydrogenase (GDH). Bij eiwitoverbelasting komt het GDH-enzym onder druk te staan. Om de impact van eiwitrijke diëten te bestuderen, voedde het team van Pierre Maechler gezonde muizen en muizen zonder het GDH-enzym in hun lever een dieet met een eiwitgehalte dat leek op het zogenaamde paleolithische dieet.
Wetenschappers hebben waargenomen dat bij gezonde muizen, hoewel overtollig eiwit de productie van ammonium verhoogde, de lever deze overmaat onder controle hield dankzij de werking van het GDH-enzym, dat ammonium ontgift voordat het schade kan veroorzaken. ‘Bij muizen die het GDH-enzym missen, is de lever daarentegen niet in staat de overmaat aan giftig ammonium afkomstig van eiwitten te elimineren. U hoeft niet weken of maanden te wachten; een verandering van dieet van een paar dagen is voldoende om grote gevolgen waar te nemen”, legt Karolina Luczkowska uit, een voormalig promovendus bij de afdeling Celfysiologie en Metabolisme van de UNIGE Faculteit der Geneeskunde, en de eerste auteur van het onderzoek.
Voorzichtigheid is geboden
Deze resultaten suggereren dat in geval van disfunctioneel GDH-enzym, eiwitrijke diëten een schadelijke overmaat aan ammonium kunnen veroorzaken. Ammonium dat niet door de lever wordt geëlimineerd, kan ernstige aandoeningen veroorzaken, vooral neurologische aandoeningen. Een bloedtest zou de GDH-activiteit kunnen beoordelen om overbelasting van het metabolisme met eiwitten te voorkomen bij mensen bij wie het GDH-enzym een tekort heeft. ‘Het is daarom belangrijk om je goed te laten informeren voordat je een eiwitrijk dieet volgt’, besluit Pierre Maechler.
Bron: Universiteit van Genève