Mensen met een hogere blootstelling aan verkeer gerelateerde luchtvervuiling vertoonden na hun dood een grotere kans op grote hoeveelheden amyloïde plaques in de hersenen die verband houden met de ziekte van Alzheimer, volgens een onderzoek gepubliceerd in de online uitgave van Neurology® van 21 februari 2024, het medisch tijdschrift van de American Academy of Neurology.
De onderzoekers keken naar fijn stof, PM2.5, dat bestaat uit verontreinigende deeltjes met een diameter van minder dan 2,5 micron, zwevend in de lucht. Het onderzoek bewijst niet dat luchtvervuiling meer amyloïde plaques in de hersenen veroorzaakt. Het toont alleen maar een verband. “Deze resultaten dragen bij aan het bewijs dat fijne deeltjes afkomstig van verkeer gerelateerde luchtvervuiling de hoeveelheid amyloïde plaque in de hersenen beïnvloeden”, zegt auteur Anke Huels, PhD, van Emory University in Atlanta. “Er is meer onderzoek nodig om de mechanismen achter deze link te onderzoeken.”
Voor de studie onderzochten de wetenschappers het hersenweefsel van 224 mensen die ermee instemden hun hersenen bij overlijden te doneren om het onderzoek naar dementie te bevorderen. Zij waren op een gemiddelde leeftijd van 76 jaar overleden. Onderzoekers keken naar de verkeer gerelateerde blootstelling aan luchtvervuiling op basis van het woonadres in de omgeving van Atlanta op het moment van overlijden. Verkeer gerelateerde PM2,5-concentraties zijn een belangrijke bron van luchtvervuiling in stedelijke gebieden zoals het midden Atlanta gebied waar de meeste donoren woonden.
Het gemiddelde blootstellingsniveau in het jaar vóór het overlijden was 1,32 microgram per kubieke meter (µg/m3) en 1,35 µg/m3 in de drie jaar vóór het overlijden. Onderzoekers vergeleken vervolgens de blootstelling aan vervuiling met metingen van de tekenen van de ziekte van Alzheimer in de hersenen: amyloïde plaques en tau-klitten. Ze ontdekten dat mensen die één en drie jaar vóór hun dood meer werden blootgesteld aan luchtvervuiling, meer kans hadden op hogere niveaus van amyloïde plaques in de hersenen.
Mensen met een 1 µg/m3 hogere blootstelling aan PM2,5 in het jaar vóór hun dood hadden bijna twee keer zoveel kans op hogere niveaus van plaques, terwijl degenen met een hogere blootstelling in de drie jaar vóór hun dood 87% meer kans hadden op hogere niveaus van plaques . Onderzoekers keken ook of het hebben van de belangrijkste genvariant geassocieerd met de ziekte van Alzheimer, APOE e4, enig effect had op de relatie tussen luchtvervuiling en tekenen van de ziekte van Alzheimer in de hersenen. Ze ontdekten dat de sterkste relatie tussen luchtvervuiling en tekenen van de ziekte van Alzheimer bestond bij mensen zonder de genvariant.
“Dit suggereert dat omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling een factor kunnen zijn die bijdraagt aan de ziekte van Alzheimer bij patiënten bij wie de ziekte niet door genetica kan worden verklaard”, aldus Huels. Een beperking van het onderzoek is dat de wetenschappers alleen het thuisadres van de mensen hadden op het moment van hun overlijden voor het meten van de luchtvervuiling, dus het is mogelijk dat de blootstelling aan vervuiling verkeerd is geclassificeerd. Bij het onderzoek waren ook vooral blanke hoogopgeleide mensen betrokken, waardoor de resultaten mogelijk niet representatief zijn voor andere bevolkingsgroepen.
De studie werd gesteund door het HERCULES Pilot Project, het Goizueta Alzheimer’s Disease Research Center en de Pilot and Innovation Grant van de Rollins School of Public Health Dean.
Vertaling persbericht: Andre Teirlinck