Met behulp van de resultaten van een standaard bloedtest en een online tool kun je erachter komen of je een verhoogd risico loopt om binnen zes maanden een hartaanval te krijgen. De tool is ontwikkeld door een onderzoeksgroep van de Universiteit van Uppsala in de hoop de motivatie van patiënten om hun levensstijl te veranderen te vergroten.
Hartaanvallen zijn de meest voorkomende doodsoorzaak ter wereld en nemen wereldwijd toe. Veel mensen met een hoog risico worden niet herkend of nemen hun preventieve behandeling niet. Nu hebben onderzoekers onder leiding van professor Johan Sundström van de Universiteit van Uppsala ontdekt dat hartaanvallen kunnen worden voorspeld met een standaard bloedtest. Het probleem is volgens de onderzoekers dat risicofactoren eerder zijn geverifieerd in onderzoeken met een follow-up van vijf tot tien jaar, waarbij alleen factoren die stabiel zijn in de loop van de tijd kunnen worden geïdentificeerd.
“We weten echter dat de tijd vlak voor een hartaanval erg dynamisch is. Het risico op een hartaanval verdubbelt bijvoorbeeld in de maand na een scheiding en het risico op een fatale hartaanval is vijf keer zo hoog in de week na een kankerdiagnose”, zegt Sundström, die cardioloog en professor epidemiologie aan de Universiteit van Uppsala is.
Samen met andere Europese onderzoekers is hij uitgegaan van de hypothese dat verschillende belangrijke biologische processen actief zijn in de maanden voor een hartaanval en dat deze met een eenvoudige bloedtest kunnen worden opgespoord.
“We wilden methoden ontwikkelen waarmee de gezondheidszorg mensen kan identificeren die binnenkort hun eerste hartaanval krijgen,” zegt Sundström.
De onderzoeksgroep had toegang tot bloedmonsters van 169.053 personen zonder eerdere hart- en vaatziekten in zes Europese cohorten. Binnen zes maanden kregen 420 van deze mensen hun eerste hartaanval. Hun bloed werd vervolgens vergeleken met bloed van 1.598 gezonde leden van de cohorten.
“We identificeerden ongeveer 90 moleculen die gekoppeld waren aan een risico op een eerste hartaanval. De monsters die nu al worden afgenomen in de gezondheidszorg zijn echter voldoende om het risico te voorspellen. We hopen dat dit mensen motiveert om bijvoorbeeld hun preventieve medicijnen in te nemen of te stoppen met roken,” zegt Sundström.
De onderzoekers hebben ook een eenvoudige online tool ontwikkeld waarmee iedereen kan achterhalen hoe groot zijn risico is om binnen zes maanden een hartaanval te krijgen.
“Dit was een van de doelen van het hele onderzoek, omdat we weten dat mensen relatief weinig gemotiveerd zijn om preventieve behandelingen te volgen. Als je erachter komt dat je toevallig een verhoogd risico hebt om binnenkort een hartaanval te krijgen, zul je je misschien gemotiveerder voelen om het te voorkomen,” zegt Sundström.
De onderzoekers gaan nu de ongeveer 90 nieuwe moleculen bestuderen om ze beter te begrijpen en te kijken of er behandelmogelijkheden zijn.
“We hopen hier in Uppsala een nieuw onderzoek te kunnen uitvoeren om te zien of het online hulpmiddel de motivatie biedt die we voor ogen hebben,” besluit Sundström.
Een van de zes cohorten is afkomstig van het in Uppsala gevestigde bevolkingsonderzoek EpiHealth.
Gustafsson, S., Lampa, E., Jensevik Eriksson, K. et al. Markers of imminent myocardial infarction. Nat Cardiovasc Res (2024), DOI 10.1038/s44161-024-00422-2, https://www.nature.com/articles/s44161-024-00422-2