Luchtvervuiling zorgt voor vroegtijdig overlijden van patiënten met hartfalen

Patiënten met hartfalen lopen een verhoogd risico om te overlijden op vervuilde dagen en tot twee dagen daarna, volgens onderzoek dat is gepresenteerd op Heart Failure 2023, een wetenschappelijk congres van de European Society of Cardiology ( ESC). (1)

“De bevindingen geven aan dat het verminderen van luchtvervuiling het potentieel heeft om verergering van hartfalen te voorkomen”, zei Dr. Lukasz Kuzma van de Medische Universiteit van Bialystok, Polen. “Het beschermen van kwetsbare groepen, vooral in de winter, moet een integraal onderdeel worden van de klinische zorg.  Dat betekent dat gezondheidswerkers met patiënten samenwerken om de luchtkwaliteit te bewaken en optimale tijden voor buitenactiviteiten te kiezen.”

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is luchtverontreiniging de grootste milieubedreiging voor de gezondheid van de mens (2). Hieronder vallen ook fijnstof (‎PM)2,5 en PM10, waarvan de belangrijkste bronnen uitlaatemissies van voertuigen en industriedampen zijn. Luchtverontreiniging veroorzaakte in 2019 wereldwijd naar schatting 4,2 miljoen voortijdige sterfgevallen (3).

Hartfalen treft wereldwijd meer dan 64 miljoen mensen (4). De auteurs van de huidige studie ontdekten eerder dat stijgingen van fijn stof verband hielden met meer ziekenhuisopnames voor hartfalen (5). Deze studie onderzocht de relatie tussen blootstelling aan smog en sterfte op korte termijn door hartfalen .

Gegevens over sterfte van de vijf belangrijkste steden in Oost-Polen in de periode 2016 tot 2020 werden verkregen van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De concentraties PM2,5 en PM10 zijn opgevraagd bij de Inspectie Milieuhygiëne. Postcodes thuis werden gebruikt om individuele blootstelling aan vervuiling in verband te brengen met sterfte.

De onderzoekers gebruikten een in de tijd gestratificeerd case crossover onderzoeksontwerp waarin deelnemers als hun eigen controles dienden. Dit elimineerde het potentieel verstorend effect van individuele kenmerken. Voor elke deelnemer werden de vervuilingsniveaus op de dag van de week waarop een sterfgeval plaatsvond (bijv. dinsdag) vergeleken met de vervuilingsniveaus op dezelfde dag van de week zonder sterfgevallen (bijv. alle overige dinsdagen) in dezelfde maand. De analyses werden één dag en twee dagen voordat er een overlijden plaatsvond herhaald voor vervuilingsniveaus. Alle analyses zijn gecorrigeerd voor factoren die de relaties kunnen beïnvloeden, waaronder de tijd van het jaar, de dag van de week, weersomstandigheden (temperatuur, vochtigheid en atmosferische druk) en langetermijntrends zoals demografische gegevens over de bevolking.

Tijdens de vijfjarige studie werden in totaal 87.990 sterfgevallen geregistreerd, waarvan 7.404 als gevolg van hartfalen. De gemiddelde leeftijd van degenen die stierven aan hartfalen was 74 jaar en 49% was vrouw. Het hoogste aantal sterfgevallen vond plaats in de winter en het laagste in de zomer, met gemiddelden van respectievelijk 1,03 en 0,69 per dag. Een toename van 10 μg/m3 in PM2,5 en PM10 ging gepaard met een toename van respectievelijk 10% en 9% van het risico op overlijden door hartfalen op de vervuilde dag. Vergelijkbare risico’s om te overlijden aan hartfalen werden één en twee dagen na blootstelling aan smog waargenomen.

Dr. Kuzma zei: “De resultaten suggereren dat vervuiling nog twee dagen na blootstelling aan smog negatieve effecten heeft op de gezondheid van het hart. Patiënten met hartfalen moeten hun tijd in vervuilde gebieden tot een minimum beperken, bijvoorbeeld door buitenactiviteiten te vermijden op plaatsen met druk verkeer of wanneer de vervuilingsniveaus hoog zijn, en door thuis luchtfilters te gebruiken. Bovendien kunnen patiënten pleiten voor beleid en acties om de luchtkwaliteit in hun gemeenschap te verbeteren.”

Hij concludeerde: “Ons onderzoek geeft aan dat het overwegen van de impact van vervuiling op volksgezondheidsmaatregelen om ziekte te voorkomen kan leiden tot positieve resultaten voor patiënten met hartfalen. Dergelijke maatregelen moeten parallel met klinische zorg worden genomen om de prognose van deze aandoening te verbeteren.”

Vertaling: Andre Teirlinck

1The abstract ‘Analysis of an acute effect of particulate matters on heart failure mortality in Poland’ will be presented during the session ‘Chronic Heart Failure – Prevention’ which takes place on 22 May at 16:00 CEST at Moderated ePosters 2.

2WHO global air quality guidelines: particulate matter (‎PM2.5 and PM10)‎, ozone, nitrogen dioxide, sulfur dioxide and carbon monoxide. https://www.who.int/publications/i/item/9789240034228

3World Health Organization: Ambient (outdoor) air pollution. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-and-health

4Savarese G, Becher PM, Lund LH, et al. Global burden of heart failure: a comprehensive and updated review of epidemiology. Cardiovasc Res. 2023;118:3272–3287.

5Roszkowska S, Kula B, Pawelec N, et al. Environmental and socioeconomic determinants of heart failure. Kardiol Pol. 2023;81:160–167.