Een grootschalig onderzoek, gecoördineerd door neurowetenschappers van de Universiteit van Bath (VK) met internationale partners, heeft belangrijke verschillen in hersenstructuur aan het licht gebracht tussen mensen met en zonder anorexia nervosa.
Anorexia – een ernstige eetstoornis en een psychische aandoening – treft meer dan een kwart miljoen mensen van 16 jaar en ouder in het VK. Symptomen worden gekenmerkt door mensen die proberen hun gewicht zo laag mogelijk te houden door niet genoeg te eten.
Begrijpen waarom sommige mensen anorexia ontwikkelen en anderen niet, is nog grotendeels onbekend, hoewel biologische factoren algemeen worden erkend. Deze nieuwe bevindingen, die gebaseerd zijn op uitgebreide analyses van hersenscans van patiënten over de hele wereld en zijn gepubliceerd in het tijdschrift Biological Psychiatry, helpen enigszins om de vraag te beantwoorden.
Ze onthullen dat mensen met anorexia ‘aanzienlijke reducties’ laten zien in drie kritische metingen van de hersenen: corticale dikte, subcorticale volumes en corticale oppervlakte. Verminderingen van de hersengrootte zijn significant omdat men denkt dat ze het verlies van hersencellen of de verbindingen daartussen impliceren.
De resultaten zijn enkele van de duidelijkste die tot nu toe verbanden aantonen tussen structurele veranderingen in de hersenen en eetstoornissen. Het team zegt dat de effectgroottes in hun onderzoek naar anorexia in feite de grootste zijn van alle psychiatrische stoornissen die tot nu toe zijn onderzocht.
Dit betekent dat mensen met anorexia een vermindering van de grootte en vorm van de hersenen vertoonden die twee tot vier keer groter was dan mensen met aandoeningen zoals depressie, ADHD of OCS. De veranderingen die zijn waargenomen in hersengrootte voor anorexia kunnen worden toegeschreven aan verlagingen van de body mass index (BMI) van mensen.
Op basis van de resultaten benadrukt het team het belang van een vroege behandeling om mensen met anorexia te helpen langdurige, structurele hersenveranderingen te voorkomen. De bestaande behandeling omvat doorgaans vormen van cognitieve gedragstherapie en vooral gewichtstoename. Veel mensen met anorexia worden met succes behandeld en deze resultaten tonen de positieve impact die een dergelijke behandeling heeft op de hersenstructuur.
Hun studie bundelde bijna 2.000 reeds bestaande hersenscans voor mensen met anorexia, inclusief mensen in herstel en ‘gezonde controles’ (mensen die noch met anorexia noch in herstel zijn). Voor mensen die herstellende zijn van anorexia, bleek uit de studie dat de vermindering van de hersenstructuur minder ernstig was, wat impliceert dat de hersenen, met de juiste vroege behandeling en ondersteuning, zichzelf mogelijk kunnen herstellen.
Hoofdonderzoeker dr. Esther Walton van de afdeling Psychologie van de Universiteit van Bath legt uit: “Voor deze studie hebben we gedurende meerdere jaren intensief samengewerkt met onderzoeksteams over de hele wereld. Doordat we duizenden hersenscans van mensen met anorexia konden combineren, konden we de hersenveranderingen die deze aandoening zouden kunnen karakteriseren, veel gedetailleerder bestuderen.
“We ontdekten dat de grote reducties in de hersenstructuur, die we bij patiënten waarnamen, minder opvielen bij patiënten die al op weg waren naar herstel. Dit is een goed teken, omdat het aangeeft dat deze wijzigingen mogelijk niet permanent zijn. Met de juiste behandeling kunnen de hersenen misschien terugveren.”
Het onderzoeksteam omvatte ook academici van de Technische Universiteit in Dresden, Duitsland; de Icahn School of Medicine op de berg Sinaï, New York; en King’s College in Londen.
Het team werkte samen als onderdeel van de ENIGMA Eating Disorders Working Group, gerund door de University of Southern California. Het ENIGMA Consortium is een internationale inspanning om onderzoekers in beeldvorming van genomica, neurologie en psychiatrie samen te brengen om het verband tussen hersenstructuur, functie en geestelijke gezondheid te begrijpen.
“De internationale schaal van dit werk is buitengewoon”, zegt Paul Thompson, hoogleraar neurologie en hoofdwetenschapper van het ENIGMA Consortium. “Wetenschappers uit 22 centra over de hele wereld hebben hun hersenscans samengevoegd om tot nu toe het meest gedetailleerde beeld te krijgen van hoe anorexia de hersenen beïnvloedt. De hersenveranderingen bij anorexia waren ernstiger dan bij andere psychiatrische aandoeningen die we hebben bestudeerd. De effecten van behandelingen en interventies kunnen nu worden geëvalueerd, met behulp van deze nieuwe hersenkaarten als referentie.”
Hij voegde eraan toe: “Deze studie is nieuw in termen van de duizenden geanalyseerde hersenscans, waaruit blijkt dat anorexia de hersenen dieper beïnvloedt dan enige andere psychiatrische aandoening. Dit is echt een wake-up call, die de noodzaak aantoont van vroege interventies voor mensen met eet stoornissen.”
Access the full study ‘Brain Structure in Acutely Underweight and Partially Weight-Restored Individuals with Anorexia Nervosa – A Coordinated Analysis by the ENIGMA Eating Disorders Working Group’ published in the Journal Biological Psychiatry.