Depressie is een mentale aandoening die invloed heeft op meer dan 264 miljoen mensen van alle leeftijden wereldwijd. Het begrijpen van de mechanismen is essentieel voor de ontwikkeling van effectieve strategieën met betrekking tot therapieën. Wetenschappers van het Pasteur-instituut, Inserm, en het CNRS, voerden recent een studie uit die aantoonde dat disbalans in het darmmicrobioom een vermindering kan veroorzaken in sommige metabolieten, resulterend in depressie-achtig gedrag. Deze bevindingen, welke aantonen dat een gezonde darmflora bijdraagt aan een normale hersenfunctie, werden gepubliceerd in Nature Communications op 11 december 2020.
De populatie bacteriën in de darmen, het darmmicrobioom genaamd, is het grootste reservoir van bacteriën in het lichaam. Onderzoek toont meer en meer aan dat de gastheer en de gasten (het darmmicrobioom) een uitstekend voorbeeld zijn van systemen met wederzijds gunstige interacties. Recente observaties legden ook een link bloot tussen stemmingswisselingen en schade aan het darmmicrobioom. Dit werd aangetoond door een consortium van wetenschappers van het Pasteur-instituut, het CNRS en Inserm, die een verband ontdekten tussen het darmmicrobioom, en de effectiviteit van fluoxetine, een stof die vaak wordt gebruikt als een antidepressiva. Maar sommige van de mechanismen die depressie reguleren, wereldwijd de hoofdoorzaak van arbeidsongeschiktheid, bleven onbekend.
Gebruik makend van proefdieren, ontdekten wetenschappers recent dat een verandering in het darmmicrobioom die veroorzaakt werd door chronische stress, kan leiden tot depressie-achtig gedrag, vooral door een vermindering van lipide metabolieten te veroorzaken (kleine moleculen die ontstaan uit metabolisme) in het bloed en de hersenen.
Deze lipide metabolieten, bekend staand als endogene cannabinoïden (endocannabinoïden), coördineren een communicatiesysteem in het lichaam, welke significant gehinderd wordt door de reductie van metabolieten.
Endocannabinoïden binden aan receptoren die ook het hoofddoel zijn van THC, wereldwijd het meest bekende actieve component van cannabis. De wetenschappers ontdekten dat een afwezigheid van endocannabinoïden in de hippocampus, een belangrijk gedeelte van de hersenen betrokken bij de formatie van herinneringen en emoties, resulteerde in depressief gedrag.
De wetenschappers verkregen deze resultaten door het darmmicrobioom te bestuderen van gezonde proefdieren en proefdieren met stemmingswisselingen. Pierre-Marie Lledo, hoofd van the Perception and Memory Unit aan het Pasteur-instituut (CNRS/Institut Pasteur) en medeauteur van de studie legt uit: “Verrassend genoeg, was het simpelweg transporteren van darmmicrobioom van een proefdier met stemmingswisselingen naar een dier in goede gezondheid, genoeg om biochemische veranderingen te bewerkstelligen en zodoende laatstgenoemde depressie-achtig gedrag te geven.”
De onderzoekers identificeerden bepaalde bacteriesoorten die significant verminderd waren in aantal bij de dieren met stemmingswisselingen. Vervolgens demonstreerden ze dat een orale behandeling de normale niveaus van lipide-derivaten herstelde, waarmee de depressie-achtige gedragingen verminderd werden. Deze bacteriën zouden hierdoor dus kunnen dienen als antidepressiva. Zulke behandelingen staan bekend als “psychobiotics”
“Deze ontdekking toont de rol aan die gespeeld wordt door het darmmicrobioom met betrekking tot een normale hersenfunctie” vervolgt Gérard Eberl, hoofd van de Micro-environment and Immunity Unit (Pasteur-institute/Inserm) en medeauteur van de studie. Als er een disbalans is in het darmmicrobioom, verdwijnen sommige vetten die essentieel zijn voor het functioneren van de hersenen, waardoor het depressie-achtig gedrag kan ontstaan. In dit specifieke geval leek het gebruik van bepaalde bacteriën een veelbelovende methode te zijn voor het herstel van een gezond darmmicrobioom en daarmee een meer effectieve behandeling van stemmingswisselingen.
Vertaling: Arnoud