BARCELONA INSTITUUT VOOR GLOBALE GEZONDHEID (ISGLOBAL)
Hoe beïnvloedt blootstellingen aan omgeving tijdens zwangerschap en kindertijd het risico op obesitas bij kinderen? Het Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal), een centrum ondersteund door de “la Caixa” Foundation, en de Universiteit van Zuid-Californië leidden de eerste grote studie over het verband tussen verontreinigende stoffen en milieu – 77 prenatale en 96 blootstellingen bij kinderen – en het risico op obesitas bij kinderen. De bevindingen tonen aan dat luchtvervuiling, roken en omgeving – zoals hoge bevolkingsdichtheid – een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van obesitas bij kinderen.
Tot op heden hebben verschillende studies het effect van vervuilende stoffen, leefstijlfactoren en stedelijke omgevingsfactoren op obesitas bij kinderen onderzocht, maar ze bestudeerden elke blootstelling afzonderlijk. Het
exposome concept heeft de manier veranderd waarop we onderzoeken hoe milieu risico’s de gezondheid beïnvloeden en bekijkt verschillende blootstellingen tegelijk. Deze aanpak houdt rekening met veel elementen waar we aan worden blootgesteld via onze voeding, levensstijl en het milieu waarin we leven.
De nieuwe studie, die deel uitmaakt van het HELIX-project, werd gepubliceerd in Environmental Health Perspectives en maakte gebruik van gegevens over meer dan 1.300 kinderen van 6 tot 11 jaar uit cohort onderzoeken in zes Europese landen: Frankrijk, Griekenland, Litouwen, Noorwegen, Spanje en het Verenigd Koninkrijk.
De auteurs gebruikten gegevens over de body mass index (BMI), tailleomtrek, huidplooi dikte en lichaamsvet massa om overgewicht en obesitas te bepalen bij de kinderen. Bloed- en urinemonsters van de kinderen en hun moeders tijdens de zwangerschap werden eveneens geanalyseerd. In totaal 77 zwangerschappen en 96 blootstellingen tijdens de kinderjaren werden beoordeeld, inclusief lucht polluenten, bebouwde omgeving, groen, roken en chemisch
verontreinigende stoffen (persistente organische verontreinigende stoffen, zware metalen, ftalaten, fenolen en pesticiden).
ISGlobal onderzoeker Martine Vrijheid, die het HELIX-project coördineert en hoofdauteur is van de studie, merkte op: “De prevalentie van obesitas bij kinderen neemt wereldwijd met alarmerende cijfers toe en is mogelijk zelfs nog vermeerderd tijdens de COVID-19-lockdown periode. “De bevindingen van de studie, die gebruik maakte van verzamelde gegevens voor de COVID-19 lockdown periode, waren in lijn met wereldwijde trends: de gecombineerde prevalentie van overgewicht en obesitas was 29% voor de studie als geheel, met hogere percentages voor de cohorten uit Spanje (43%) en Griekenland (37%).
De resultaten laten zien dat blootstelling aan roken (zowel roken door de moeder tijdens de zwangerschap als tweedehands roken tijdens de kindertijd), luchtvervuiling (PM2,5 en PM10 fijn stof en stikstofdioxide, binnen en buiten) evenals bepaalde kenmerken van de bebouwde omgeving geassocieerd zijn met een hogere BMI bij kinderen. Verschillen in de sociaal-economische status verklaarden deze bevindingen niet.
De associaties met sommige chemische verontreinigende stoffen waren minder consistent (zware metalen koper en cesium) met een hogere BMI en andere (persistente organische verontreinigende stoffen zoals PCB’s en DDE-pesticiden) met een lagere BMI. Dit kan worden verklaard door het feit dat chemicaliën werden gemeten bij obese kinderen en obesitas kan de chemische bloedspiegels hebben beïnvloed. Om dit vast te stellen is longitudinale follow-up van het cohort nodig.
Obesitas en dichtbevolkte steden
“De kinderen die in dichtbevolkte gebieden wonen en naar school gaan in een omgeving met weinig diensten en voorzieningen hadden meer kans op obesitas,” zei Leda Chatzi, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de University of Southern California. De relatie tussen obesitas en de kenmerken van bebouwde kommen sluit aan bij de bevindingen van eerder onderzoek en zou kunnen verklaard worden door een gebrek aan mogelijkheden voor kinderen om te lopen of zich te engageren bij andere fysieke buitenactiviteiten ” voegt ze eraan toe.
“Deze bevindingen leveren verder bewijs dat het wijzigen van blootstelling aan het milieu vroeg in het leven het risico op obesitas en daarmee samenhangende complicaties kunnen beperken,” merkte Martine Vrijheid op.” De implicaties voor de publieke gezondheid is belangrijk omdat deze resultaten kunnen helpen bij het identificeren van obesitas gerelateerde blootstellingen ter preventie en interventie vroeg in het leven.”
vertaling: Andre Teirlinck