Uit een nieuwe studie van de Universiteit van Tampere in Finland is gebleken dat oogcontact tijdens videogesprekken vergelijkbare psychofysiologische reacties kan oproepen als bij echt persoonlijk oogcontact.
Videoconferenties zijn gebruikelijker dan ooit. Zeker nu de coronavirus pandemie de sociale interacties beperkt, vertrouwen mensen op videogesprekken om contact te maken met vrienden en familie en om thuis te werken. Hoewel een louter videogesprek het persoonlijke contact waaraan de meesten van ons gewend zijn, niet volledig kan vervangen, suggereert een nieuwe studie dat onze affectieve reacties op het oogcontact van een ander vergelijkbaar zijn tijdens een video- of persoonlijke interactie.
De recent gepubliceerde studie onderzocht de fysieke reacties op oogcontact in verschillende situaties. De onderzoekers vergeleken de reacties die werden veroorzaakt door het zien van een directe of afgewende blik van iemand anders in drie situaties: persoonlijke interactie, een videogesprek en alleen maar een video bekijken. In deze situaties maten ze de huidgeleiding en activering van gezichtsspieren van de deelnemers. Veranderingen in huidgeleiding weerspiegelen de activering van het autonoom zenuwstelsel, wat een indicator is van affectie, terwijl de activering van gezichtsspieren de positiviteit of negativiteit van affectie weerspiegelt.
Ter bevestiging van eerdere studies bleek persoonlijk oogcontact een verhoogde autonome reactie van opwinding op te wekken. Wat nog belangrijker is, dit oogcontact effect werd ook waargenomen wanneer de andere persoon werd gezien tijdens een bidirectioneel videogesprek. Toen de andere persoon alleen op video werd gezien, activeerde directe blik daarentegen niet op dezelfde manier het autonoom zenuwstelsel. Bovendien vond men dat directe blik in alle drie situaties gezichtsreacties veroorzaakte die verband hielden met positieve emoties. Met andere woorden, de loutere waarneming van directe blik activeerde de jukbeen of “glimlach” spieren en ontspande de golf of “frons” spieren.
“Onze resultaten impliceren dat de autonome reactie van opwinding op oogcontact de perceptie vereist om door een ander gezien te worden. De fysieke aanwezigheid van een ander is niet vereist voor dit effect”, zegt Jonne Hietanen, hoofdauteur van de studie.
“Onverwacht ontdekten we ook dat zelfs wanneer de andere persoon alleen op video werd gepresenteerd, het zien van een directe blik de subtiele gezichtsreacties van glimlachen opriep. Dit suggereert dat deze gezichtsreacties sterk geautomatiseerde reacties zijn op oogcontact”, vervolgt Hietanen.
De resultaten hebben gevolgen voor het gebruik van videogesprekken in alledaagse situaties, ook al waarschuwen de onderzoekers voor te verreikende conclusies.
“Bij de meeste hedendaagse toepassingen is direct oogcontact niet mogelijk, aangezien de andere persoon gewoonlijk met een enigszins afgewende blik wordt gezien. Het is daarom niet duidelijk of deze affectieve overeenkomsten tussen persoonlijke en videogesprek interacties zich uitstrekken tot het gebruik van toepassingen zoals Skype”, voegt Hietanen eraan toe.
Vertaling persbericht : Andre Teirlinck