Cholesterolverlagers verminderen gezond bruin vetweefsel

Dick Schrauwen [1]

ETH Zürich [2]

Een bepaald deel van de volwassen bevolking heeft niet alleen wit maar ook bruin vetweefsel. Bruin vetweefsel helpt suiker en vet om te zetten in warmte. Mensen met bruin vetweefsel zijn beter in staat om hun lichaamstemperatuur in de winter te reguleren en hebben minder kans op overgewicht en diabetes.

Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Christian Wolfrum, hoogleraar Translational Nutritional Biology aan de ETH Zürich, heeft ontdekt dat een groep van geneesmiddelen, genaamd statines, de vorming van bruin vetweefsel vermindert. Statines worden voorgeschreven om het risico op een hartaanval te verminderen door het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen. Statines behoren wereldwijd tot de meest voorgeschreven geneesmiddelen.

OVER MUIZEN EN MENSEN

Wolfrum en zijn collega's onderzoeken al jarenlang bruin vetweefsel. Ze vroegen zich af hoe "slechte" witte vetcellen, die de vetlaag onder onze huid vormen, veranderen in "goede" bruine vetcellen. Nadat ze experimenten op celculturen [3] hadden uitgevoerd, kwamen ze erachter dat de biochemische route die verantwoordelijk is voor de productie van cholesterol ook een centrale rol speelt in de transformatie van wit naar bruin vetweefsel. Ze ontdekten ook dat de metaboliet `geranylgeranyl pyrophosphate` [4] de belangrijkste molecuul is bij deze omzetting.

Eerdere studies hebben aangetoond dat de cholesterol-biochemische route ook centraal staat in het functioneren van statines. Een van de effecten van statines is om de productie van geranylgeranyl pyrophosphate te verminderen. Daarom wilden de onderzoekers weten of statines ook de vorming van bruin vetweefsel beïnvloeden. De wetenschappers hebben in studies met muizen en mensen aangetoond dat statines dat inderdaad doen.

METHODE

In een onderdeel van de studie bestudeerden de onderzoekers PET-scans [5] van 8500 patiënten van het Universitair Ziekenhuis te Zürich. Daardoor konden ze vaststellen welke personen bruin vetweefsel hadden. Van alle deelnemers was ook bekend of ze statines gebruikten.

De analyse van de scans liet zien dat 6 procent van de deelnemers die geen statines gebruikten bruin vetweefsel hadden. Maar bij de statine-gebruikers vonden ze slechts bruin vetweefsel in iets meer dan één procent van de deelnemers.

Daarnaast voerden de onderzoekers een aparte klinische studie uit bij 16 mensen van de universitaire ziekenhuizen van Basel en Zürich om aan te tonen dat statines de activiteit van bruin vetweefsel verminderen.
"ONGELOOFLIJK BELANGRIJKE MEDICIJNEN"

Hoewel de studie aantoonde dat statines een negatieve invloed hebben, waarschuwt Wolfrum ervoor om ze te demoniseren. Wolfrum: "We moeten ons realiseren dat statines ongelooflijk belangrijk zijn als een manier om hart- en vaatziekten te voorkomen. Statines redden miljoenen levens over de hele wereld en ze worden voorgeschreven met een ?zeer goede reden."

Maar statines hebben ook een ander negatief effect. Uit andere onderzoeken is gebleken dat statines In hoge doses bij sommige mensen enigszins het risico verhogen om diabetes te krijgen.

Wolfrum: "Het is mogelijk dat deze twee effecten - de vermindering van bruin vetweefsel en het licht verhoogde risico op diabetes - verband met elkaar houden. Of dit zo is, verdient nader onderzoek."

Maar Wolfrum benadrukt dat zelfs als een dergelijke link kan worden gelegd, dat geen reden zou zijn om statines uit te bannen. Het zou eerder noodzakelijk zijn om verder onderzoek te doen naar de mechanismen hierachter en te achterhalen welk typen patiënten worden getroffen.

Daardoor wordt ??gepersonaliseerde medicijnverstrekking mogelijk. Voor het merendeel van de patiënten blijven statines de aanbevolen medicatie terwijl bij een kleine groep alternatieve therapieën kunnen worden toegepast.

Het wetenschappelijke artikel is op 20 December 2018 gepubliceerd in Cell Metabolism [6].
VERWIJZINGEN

[1] Bewerking van onderstaand persbericht
- https://www.eurekalert.org/pub_releases/2018-12/ez-cdr122118.php

[2] ETH-Zürich
- https://nl.wikipedia.org/wiki/ETH_Z%C3%BCrich

[3] Celcultuur experiment; Cell Culture Experiment
- https://people.cornellcollege.edu/ctepper/BIO141CellCultures.pdf

[4] Geranylgeranyl pyrophosphate
- https://en.wikipedia.org/wiki/Geranylgeranyl_pyrophosphate

[5] PET-scan
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Positronemissietomografie

[6] Balaz M et al.: Inhibition of Mevalonate Pathway Prevents Adipocyte Browning in Mice and Men by Affecting Protein Prenylation. Cell Metabolism, 20 December 2018
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550413118307368?via%3Dihub