In de toekomst geneest lichaam zichzelf van suikerziekte

Dick Schrauwen [1]

Onderzoekers hebben ontdekt dat naburige cellen functies van beschadigde of ontbrekende insuline-producerende cellen kunnen overnemen; deze ontdekking zou kunnen leiden tot een nieuwe behandelingen voor diabetes.

De Universiteit van Bergen (UiB)

Diabetes wordt veroorzaakt doordat ontbrekende of beschadigde cellen niet instaat zijn om (voldoende) insuline te produceren. Insuline is een hormoon dat nodig is voor het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Veel diabetespatiënten nemen insuline-supplementen om de bloedsuikerspiegel op het juiste niveaus te houden.
ACHTERGROND: PANCREAS

Er zijn drie verschillende soorten cellen in de alvleesklier (pancreas): alfa-cellen, bčtacellen en deltacellen. Deze cellen produceren verschillende soorten hormonen die de bloedsuikerspiegel regelen. Alfa-cellen produceren glucagon, een hormoon dat de bloedsuikerspiegel verhoogt. Bčta-cellen produceren insuline, waardoor glucagon-niveaus dalen en de bloedsuikerspiegel lager wordt. Delta-cellen produceren somatostatine [2]. Dit hormoon heeft invloed op de werking van zowel alfa- als bčtacellen. Mensen met diabetes hebben een beschadigde bčtacelfunctie en hebben daarom voortdurend een ?te hoge bloedsuikerspiegel.

ONDERZOEK

In samenwerking met andere internationale onderzoekers hebben onderzoekers van de Universiteit van Bergen ontdekt dat de (alfa) cellen in de alvleesklier die glucagon produceren hun identiteit kunnen veranderen en zich zodanig kunnen aanpassen zodat ze het werk doen van hun aangrenzende en beschadigde of ontbrekende insuline-producerende (bčta) cellen.

"Ons onderzoek kan de start inluiden van een totaal nieuwe vorm van diabetes-behandeling waarbij het lichaam met wat opstarthulp zijn eigen insuline produceert.", zegt onderzoeker Luiza Ghila van het Raeder Research Lab, afdeling Klinische Wetenschap aan de Universiteit van Bergen (UiB).

CELLEN KUNNEN IDENTITEIT VERANDEREN

De onderzoekers ontdekten dat slechts ongeveer twee procent van de cellen in de pancreas hun identiteit kunnen veranderen. Toch zijn de onderzoekers optimistisch over mogelijke nieuwe behandelmethoden.

Voor het eerst in de geschiedenis waren onderzoekers in staat om de mechanismen achter het proces van cel-identiteit te beschrijven. Het blijkt dat dit geen passief proces is maar het resultaat van signalen uit de omringende cellen. In de studie konden onderzoekers het aantal insuline-producerende cellen met 5 procent verhogen door een medicijn te gebruiken dat het intercellulaire signaalproces beďnvloedt. Tot nu toe zijn deze resultaten alleen aangetoond in proefdieren.

Ghila: "Als we meer kennis opdoen over de mechanismen achter de flexibiliteit van cellen kunnen we wellicht het proces beter beheersen en de identiteit van een groter aantal cellen veranderen zodat er meer insuline geproduceerd wordt".

WELLICHT OOK EEN NIEUWE BEHANDELING TEGEN CELDOOD

Volgens de onderzoekers zijn de nieuwe ontdekkingen niet alleen goed nieuws voor de behandeling van diabetes. Luiza Ghila zegt hierover: "Het vermogen van de cellen om hun identiteit en functie te veranderen, kan een beslissende ontdekking zijn in de behandeling van andere ziekten veroorzaakt door het afsterven van cellen zoals de ziekte van Alzheimer en cellulaire schade als gevolg van een hartaanval."
VERWIJZINGEN

[1] Bewerking van onderstaand persbericht
- https://www.uib.no/en/med/123330/our-body-may-cure-itself-diabetes-future

[2] Somatostatine
- https://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/154251-somatostatine-werking-als-hormoon.html

[3] Artikel: `Pancreatic islet-autonomous insulin and smoothened-mediated signalling modulate identity changes of glucagon+ ?-cells`; Valentina Cigliola en anderen.
- https://www.nature.com/articles/s41556-018-0216-y