Bacteriën in de urine wijst niet altijd op een infectie

Dick Schrauwen [1]

IDSA [2]: Vaak wordt er onnodig getest en behandeld met antibiotica

Artsen moeten goed nadenken voordat ze patiënten testen op een urineweginfectie (UTI, urinary tract infection) om overdiagnostiek [3] en onnodige behandeling met antibiotica te voorkomen. Dit zegt een geactualiseerde richtlijn inzake ASB (asymptomatic bacteriuria; `symptoomloze plasbacteriën`), van de Infectious Diseases Society of America (IDSA). De nieuwe richtlijnen zijn gepubliceerd in Clinical Infectious Diseases [4].

ASB - de aanwezigheid van bacteriën in de urine zonder de symptomen van een infectie - is vrij gebruikelijk en wordt beschouwd als een conditie die bijdraagt aan het onnodig gebruik van antibiotica. Misbruik van antibiotica op zijn beurt werkt resistentie in de hand.

Hoewel de bijgewerkte richtlijnen overeenkomen met eerdere aanbevelingen om screening van niet-risicogroepen zonder symptomen achterwege te laten, gaan de geactualiseerde richtlijnen verder. In de vorige richtlijnen werden onder andere de volgende bevolkingsgroepen genoemd: gezonde niet-zwangere vrouwen, ouderen, mensen met diabetes en mensen met ruggenmergletsel. In de nieuwe richtlijnen zijn daaraan toegevoegd: baby's en kinderen, mensen die een niet-urologische operatie hebben ondergaan en mensen die orgaantransplantaties hebben gehad.

"Het screenen van deze patiënten komt veel te vaak voor en leidt tot het onterecht voorschrijven van antibiotica. Sommige studies suggereren dat antibiotica het risico op een UTI (urineweginfectie) kunnen verhogen en ook kunnen bijdragen aan andere ernstige infecties zoals Clostridioides difficile 5]", zegt Lindsay E. Nicolle, MD, FIDSA, voorzitter van de commissie die de richtlijnen opstelde en emeritus professor aan de Rady Faculteit van Gezondheidswetenschappen van de Universiteit van Manitoba, Winnipeg, Canada. "Over het algemeen moeten artsen geen urineculturen onderzoeken tenzij patiënten symptomen vertonen die wijzen op een infectie, zoals een branderig gevoel bij het plassen, abnormaal vaak plassen, buikpijn of pijn in de onderrug."

Dr Nicolle: "Symptomen die algemeen worden beschouwd als indicaties van een urineweginfectie zijn meestal te wijten aan een andere aandoening en bij die symptomen moet de plasbacteriëntest achterwege blijven. Voorbeelden van die symptomen zijn: stinkende urine en verwardheid bij ouderen."
Ongeveer 3 tot 7 procent van de gezonde vrouwen heeft op een zeker moment last van ASB (bacteriën in de plas zonder symptomen). Dit is vooral het geval bij vrouwen die seksueel actief zijn. Ongeveer 50 procent van de mensen met wervelletsel en 30 tot 50 procent van de mensen in verpleeghuizen heeft ASB.

De bijgewerkte richtlijnen volgen de eerdere richtlijnen om alleen patiënten te screenen en te behandelen die het risico lopen om complicaties te ontwikkelen vanwege ASB, zoals zwangere vrouwen en vrouwen die een endoscopische urologische procedure [6] hebben ondergaan.

Verwijzingen

[1] Bewerking van onderstaand persbericht
- https://www.idsociety.org/news--publications-new/articles/2019/BACTERIA-IN-URINE-DOESNT-ALWAYS-INDICATE-INFECTION/

[2] ISDA - Infectious Diseases Society of America
- https://www.idsociety.org/

[3] Overdiagnostiek
- https://www.rivm.nl/bevolkingsonderzoeken-en-screeningen/screening-theorie/overdiagnostiek-en-overbehandeling

[4] Publicatie
- dx.doi.org/10.1093/cid/ciy1121
- https://academic.oup.com/cid/advance-article/doi/10.1093/cid/ciy1121/5407612

[5] Clostridioides difficile
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Clostridium_difficile

[6] Endoscopie van de urinewegen, zie:
- https://encyclopedie.medicinfo.nl/kijkonderzoek-van-de-nieren-en-urinewegen/9d56d648d8244a1da2a3d66658600ebc