Een studie van de Medische Universiteit van Wenen en de Complexity Science Hub Vienna toont voor het eerst een verband tussen de dosering van cholesterolverlagende medicijnen en de diagnose van osteoporose.
Volgens een analyse van miljoenen patiëntgegevens door de Complexity Science Hub Wenen kunnen lage doses statines beschermen tegen botresorptie. Maar hoe hoger de dosering hoe groter de kans op osteoporose. De studie verscheen in de laatste uitgave van het toptijdschrift Annals of the Rheumatic Diseases.
Statines behoren wereldwijd tot de meest voorgeschreven medicijnen. Ze verminderen hoge cholesterol en er is aangetoond dat ze het risico op cardiovasculair problemen verkleinen. Minder goed onderzocht zijn de complicaties in verband met de inname van statines, zoals een mogelijke invloed op de pathologische bot resorptie (osteoporose).
Michael Leutner van de Clinical Department of Endocrinology and Metabolisme aan de Medische Universiteit van Wenen (MedUni), en hoofdauteur van de studie, legt het waarschijnlijk pad uit. “Statines remmen de synthese van cholesterol uit de lever. Dit verlaagt het cholesterolgehalte in het bloed. Cholesterol is echter van cruciaal belang voor veel processen in het lichaam.” Het is onder andere een fundamentele bouwsteen voor de productie van geslachtshormonen zoals estradiol en testosteron.
“We weten dat lage concentraties van geslachtshormonen – vooral de drop-in oestrogeenniveaus tijdens de menopauze – de belangrijkste oorzaak zijn voor de toename van osteoporose bij vrouwen “, verklaart Alexandra Kautzky-Willer, expert in gendergeneeskunde en endocrinologie, en hoofd van het MedUni-team. “Er is een vergelijkbare relatie tussen botdichtheid en testosteron. We wilden weten of de remming van cholesterolproductie door statines een effect heeft op de botvorming en of er een dosis respons relatie is. ”
Hoe hoger de dosering, hoe sterker het effect.
Voor hun onderzoek gebruikte het onderzoeksteam gegevens van Big Data. “We hadden toegang tot de gezondheidsgegevens van meer dan 7,9 miljoen Oostenrijkers uit 2006 en 2007,” vermeldt Caspar Matzhold van de Complexity Science Hub Wenen. Matzhold voerde de verwerking en statistische analyse van de gegevens uit. “We selecteerden degenen die regelmatig statines gebruikten gedurende ten minste één jaar,” voegt hij eraan toe. Matzhold berekende ook de dagelijkse dosering van statines en vormde zo verschillende doseringsgroepen.
In een volgende stap filterde het interdisciplinair team de diagnoses osteoporose eruit. Ze vonden een verband tussen de dosering van statines en de frequentie van osteoporose.
“In de lagere dosisgroepen waren er minder gevallen van osteoporose dan verwacht,” zegt Kautzky-Willer. Bij doses tot 10 milligram van de statines lovastatine, pravastatine, simvastatine of rosuvastatine, vonden de wetenschappers minder diagnoses van osteoporose dan bij personen zonder statinetherapie. “Met doses van 20 milligram en meer lijkt echter het tij te keren. We vonden meer gevallen van osteoporose bij patiënten behandeld met simvastatine, atorvastatine en rosuvastatine dan verwacht,” legt Kautzky-Willer uit. Hoe hoger de dosering, hoe sterker het effect.
De trend hield ook aan nadat Matzhold de gegevens voor osteoporose risicofactoren zoals leeftijd, overgewicht en andere had ingecalculeerd. De correlatie werd waargenomen bij beide geslachten.
Grote hulp door Big Data.
“In eerdere gezamenlijke studies hebben we gezien hoe nuttig grote datasets kunnen zijn bij onderzoek van medische vragen”, zegt Peter Klimek, leider van het data analyse team van de Complexity Science Hub Wenen en de Medical Universiteit van Wenen. “De combinatie van medische expertise met onze kennis van Big Data analyse maakt volledig nieuwe inzichten mogelijk.” Volgens Klimek moet deze nieuw ontdekte correlatie tussen statinetherapie en het risico op osteoporose verder klinisch onderzocht worden.
“Met dergelijke resultaten komen we dichter bij een echt gepersonaliseerde en geïndividualiseerde geneeskunde,” besluit Kautzky-Willer.” We kunnen in elk geval hoog risico osteoporose patiënten die statines therapie ondergaan adviseren om hun botmetabolisme regelmatig te laten controleren.”
Vertaling: Andre Teirlinck