Kan psychologische stress gezichtsverlies
veroorzaken?
Nieuw rapport toont aan dat een holistische aanpak de
vicieuze cirkel van stress en progressieve blindheid kan
doorbreken
INSTITUUT VOOR MEDISCHE PSYCHOLOGIE, OTTO-V.-GUERICKE
UNIVERSITEIT MAGDEBURG.
Uit een onderzoek gepubliceerd in EPMA Journal, het
officieel tijdschrift van de European Association for
Predictive, Preventive and Personalized Medicine, blijkt
dat aanhoudende psychologische stress, die algemeen
wordt erkend als een gevolg van verlies van
gezichtsvermogen, ook een belangrijke bijdrage levert
aan de ontwikkeling en progressie ervan. De implicaties
van de klinische praktijk van deze bevinding omvatten
een aanbeveling om de relatie tussen arts en patiënt te
verbeteren en stressverlagende behandelingen en
psychologische counseling te bieden om de vicieuze
cirkel van stress en progressief verlies van het
gezichtsvermogen te doorbreken.
"Er is duidelijk bewijs van een psychosomatisch
component voor het verlies van het gezichtsvermogen,
omdat stress een belangrijke oorzaak is en niet alleen
een gevolg van progressief verlies van het
gezichtsvermogen als gevolg van ziekten zoals glaucoom,
optische neuropathie, diabetische retinopathie en
leeftijdsgebonden maculaire degeneratie," zegt
hoofdonderzoeker prof. Bernhard Sabel, PhD, directeur
van het Institute of Medical Psychology aan de
universiteit van Magdeburg, Duitsland. Prof. Sabel is
een pionier in een holistische aanpak die
stressmanagement, patiënteducatie en herstel- en
hersteltechnieken combineert bij het SAVIR-Centre for
Vision Restoration in Duitsland.
De studie, die in november 2018 wordt gepresenteerd
op de 5e internationale conferentie van 'Low Vision and
Brain' in Berlijn, is gebaseerd op een uitgebreide
analyse van honderden gepubliceerde onderzoeken en
klinische rapporten over de relatie tussen stress en
oogheelkundige aandoeningen. Er worden enkele
casusrapporten gepresenteerd die aantonen hoe stress
gezichtsverlies veroorzaakt en hoe vermindering van
stress bijdraagt aan herstel van het gezichtsvermogen.
"Continue stress en verhoogde cortisolspiegels hebben
een negatief effect op de ogen en de hersenen als gevolg
van de autonome zenuwstelsel (sympathische) onbalans en
vasculaire deregulatie", legt prof. Sabel uit,
benadrukkend dat zowel het oog als de hersenen betrokken
zijn bij verlies van het gezichtsvermogen, een feit vaak
over het hoofd gezien door behandelende artsen en dat
niet systematisch wordt gedocumenteerd in de medische
literatuur. Hij merkt op dat van de relatief weinig
wetenschappelijke rapporten op het gebied van
psychosomatische oogheelkunde die beschikbaar zijn er
nog minder zijn die de relatie onderzoeken tussen
stress, gezichtsverlies en gezichtsrestauratie. Dit is
nogal verrassend, omdat veel patiënten vermoeden dat
mentale stress bijgedragen heeft tot het verlies van hun
gezichtsvermogen, wat een groot verschil is tussen
wetenschappelijke activiteiten en wat het publiek nodig
heeft.
"Het gedrag en de woorden van de behandelende arts
kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de prognose
rond het verlies van het gezichtsvermogen.Veel patiënten
krijgen te horen dat de prognose slecht is en dat ze
bereid moeten zijn om op een dag blind te worden, zelfs
als dit verre van zeker is en volledige blindheid bijna
nooit voorkomt. De daaruit voortvloeiende vrees en angst
zijn een neurologische en psychologische dubbele last
met fysiologische gevolgen die de ziektetoestand vaak
verslechteren, "voegt Dr. Muneeb Faiq eraan toe. Faiq
werkt aan het All India Institute of Medical Sciences,
New Delhi, India, en de Afdeling Oftalmologie, NYU
Langone Health, New York University School of Medicine,
VS, en is co-onderzoeker van de studie. Verhoogde
intraoculaire druk, endotheeldisfunctie
(Flammer-syndroom) en ontsteking zijn enkele van de
gevolgen van stress die verdere schade veroorzaken.
Neventherapieën zoals hersenstimulatie,
relaxatiereactie, visorestauratie, angstbeheersing en
sociale ondersteuning werken stress tegen en veroorzaken
een relaxatierespons door het autonome systeem opnieuw
in balans te brengen om sympathische en activerende
parasympathische activiteit te verminderen. Ze zijn met
succes in combinatie met therapieën gebruikt om de
bloedtoevoer naar het oog te vergroten, waardoor de kans
op herstel van het gezichtsvermogen toeneemt.
De onderzoekers zijn van mening dat deze holistische
benadering op grotere schaal kan worden toegepast bij de
klinische behandeling van oogziekten. Ze adviseren dat
stressvermindering en ontspanningstechnieken (bijv.
Meditatie, autogene training, stressmanagementtraining
en psychotherapie om ermee om te gaan) moeten worden
aanbevolen, niet alleen als aanvulling op traditionele
behandelingen van verlies van het gezichtsvermogen, maar
mogelijk als preventieve maatregelen om progressie te
verminderen van het verlies. Ten tweede moeten artsen
hun best doen om positiviteit en optimisme in te prenten
en hun patiënten de informatie geven waarop ze recht
hebben, vooral als het gaat om de belangrijke waarde van
stressvermindering. Op deze manier kan de vicieuze
cirkel worden doorbroken. Stressmanagement is ook
relevant voor de zorgverleners/familieleden wiens
ondersteuning en aanmoediging belangrijk zijn om een
stressvrije gemoedstoestand te handhaven, die op zijn
beurt de stressmarkers op afstand houden.
Prof. Sabel en zijn collega's merken op dat
"toekomstige klinische studies aan de gang zijn om de
oorzakelijke rol van stress bij verschillende ziekten
met een verminderd gezichtsvermogen te bevestigen om de
effectiviteit van verschillende anti-stress-therapieën
te evalueren voor het voorkomen van progressie en het
verbeteren van het herstel van gezichtsvermogen in
gerandomiseerde studies als een basis van
psychosomatische oftalmologie.
Vertaling: Andre Teirlinck
