Ophoping vocht in hersenen kan vroeg teken zijn
van ziekte van Parkinson
MCLEAN HOSPITAL
Belmont, MA - Een team van onderzoekers van McLean
Hospital, verbonden aan de Harvard Medical School, en de
universiteit van Oxford hebben geconstateerd dat
verhoogde niveaus van bepaalde soorten lipiden
(vetmoleculen) in de hersenen een vroeg teken kunnen
zijn van de ziekte van Parkinson (PD). Deze bevinding
kan belangrijke implicaties hebben voor het
identificeren van patiënten die mogelijk risico lopen op
het ontwikkelen van PD en voor de vroege behandeling van
de ziekte. De gedetailleerde bevindingen zijn
beschikbaar in de online editie van Neurobiology of
Aging van 29 april.
De ziekte van Parkinson is een degeneratieve,
progressieve aandoening die wordt gekenmerkt door de
dramatische vermindering van zenuwcellen, met name
dopamine neuronen die betrokken zijn bij de
bewegingsinitiatie, in een gebied van de hersenen dat de
substantia nigra wordt genoemd. Al vele jaren wordt het
verlies van deze zenuwcellen toegeschreven aan de
toxische accumulatie van het alfa synucleïne eiwit. In
de afgelopen 15 jaar hebben onderzoekers echter een
interessante relatie bestudeerd tussen het risico op het
ontwikkelen van PD en een groep stoornissen die
lysosomale stapelingsziekten worden genoemd - met name
de ziekte van Gaucher, die wordt veroorzaakt door
mutaties die leiden tot functieverlies in het
glucocerebrosidase (GBA) gen.
Het GBA-gen produceert normaal gesproken een enzym
dat lipiden afbreekt, maar bij de Gaucher kinderziekte
leidt een vrijwel volledig gebrek aan deze
enzymactiviteit tot massale en meestal fatale
lipidenveroudering binnen in cellen. Met name mensen die
de ziekte van Gaucher niet ontwikkelen, maar drager zijn
van één defect genexemplaar, hebben een 7 tot 10 keer
groter risico om op leeftijd PD te ontwikkelen.
"Dit betekent dat lipideaccumulatie ook belangrijk
kan zijn in PD, en wetenschappers van het
Neuroregeneration Research Institute in het McLean
Hospital hebben eerder aangetoond dat er een stijging is
van een klasse lipiden, glycosfingolipiden genaamd, in
de substantia nigra van patiënten met PD," zei Ole
Isacson, MD, PhD, hoogleraar Neurology and Neuroscience
aan de Harvard Medical School, co-directeur van het
Neuroregeneration Research Institute in McLean Hospital,
en medeauteur van de studie.
Omdat veroudering de belangrijkste risicofactor is
voor de ontwikkeling van PD, werkten teams van McLean
Hospital en het University of Oxford laboratorium van
professor Frances M. Platt, PhD, FMedSci, samen om de
niveaus van glycosfingolipiden in het verouderende brein
te meten bij jonge en oude muizen. Ze vonden dat
dezelfde glycosfingolipiden die in de hersenen van
patiënten met de ziekte van Parkinson zijn verhoogd, ook
verhoogd zijn in het brein van oudere muizen. Deze
bevindingen tonen aan dat zowel de genetica
(GBA-genmutatie) als de veroudering dezelfde
lipidenverhogingen in de hersenen kunnen veroorzaken die
worden gedemonstreerd in de pathologie van Parkinson.
"Deze resultaten leiden tot een nieuwe hypothese dat
lipidenveranderingen binnen zenuwcellen een aantal
problemen kunnen veroorzaken bij degeneratieve
veroudering en de ziekte van Parkinson, en dat deze
veranderingen kunnen voorafgaan aan enkele van de meer
voor de hand liggende kenmerken van de ziekte van
Parkinson, zoals eiwitaggregaten," zei Penny Hallett,
PhD, hoofdauteur en co-directeur van McLean's
Neuroregeneration Research Institute. "Dit biedt een
mogelijkheid om lipideveranderingen vroeg bij de ziekte
van Parkinson te behandelen en de zenuwcellen te
beschermen tegen afsterven, evenals de kans om de
lipideniveaus te gebruiken als biomarkers voor
risicopatiënten."
Vertaling: Andre Teirlinck
