Kind kan blijvende schade oplopen door ruzie ouders

Vooral verlegen kinderen zijn kwetsbaar

UNIVERSITY OF VERMONT

Het is logisch dat kinderen van ouders die de kinderen fysiek of emotioneel mishandelen blijvende schade kunnen oplopen, gedeeltelijk doordat hun vermogen om anderen te vertrouwen en hun emoties goed in te schatten wordt ondermijnd. Maar hoe zit het met kinderen van ouders die gewoon nu en dan onenigheid hebben?

Uit nieuw onderzoek, verschenen in het nieuwe nummer van het Journal of Social and Personal Relationships, blijkt dat de emotionele verwerking ook bij deze kinderen kan worden aangetast; ze kunnen enorm waakzaam of angstig worden, of gevoeliger worden voor het verkeerd interpreteren van menselijke interacties die neutraal van toon zijn, waardoor ze als volwassenen geen evenwichtige relaties met anderen hebben.

“De boodschap is duidelijk: zelfs een kleine mate van onenigheid zoals een ouderlijk conflict is al niet goed voor kinderen,” zegt hoofdauteur van de studie Alice Schermerhorn, universitair docent aan de University of Vermont bij het Department of Psychological Sciences.

Voor het onderzoek werden 99 kinderen van tussen de negen en elf jaar oud onderverdeeld in twee groepen, gebaseerd op een aantal psychologische tests die aangaven hoeveel ouderlijke onenigheid ze meemaakten en in welke mate ze het gevoel hadden dat dit een bedreiging inhield voor het huwelijk van de ouders.

Daarna kregen de kinderen een serie foto’s te zien van stellen die zich bezighielden met blije, boze of neutrale interacties en werd ze gevraagd om te kiezen in welke categorie de foto’s thuishoorden.

Kinderen uit gezinnen met weinig onenigheid deelden de foto’s consequent goed in. Degenen uit gezinnen met veel conflicten en het conflict als een bedreiging zagen, konden wel goed de blije en boze stellen identificeren, maar niet degenen met een neutrale houding; die lazen ze foutief als boos of blij, of ze zeiden dat ze niet wisten waar ze hoorden.

Schermerhoorn ziet twee mogelijke interpretaties voor deze resultaten. De onnauwkeurigheid kan te wijten zijn aan de overmatige waakzaamheid. “Als hun perceptie van onenigheid en dreiging ertoe leidt dat kinderen meer op hun hoede zijn voor tekenen van onraad, zou dat ertoe kunnen leiden dat ze een neutrale gezichtsuitdrukking zien als boos, of dat ze gewoon meer moeite hebben met de verwerking,” zegt zij.

De andere mogelijkheid is dat neutrale ouderlijke interactie misschien minder veelbetekenend is voor kinderen die zich bedreigd voelen door de onenigheid tussen hun ouders.

“Ze zijn misschien meer gespitst op boze interacties, die voor hen een aanwijzing kunnen zijn om zich terug te trekken op hun kamer, of op blije, die ze als een teken zien dat de ouders beschikbaar zijn voor ze,” aldus Schermerhorn. “Neutrale uitwisselingen geven niet veel informatie dus daar zouden ze geen waarde aan kunnen hechten, of ze leren niet om ze te herkennen.”

Verlegenheid verergert de zaak

De studie is ook een van de eerste die de invloed meet van verlegenheid op het vermogen van de kinderen om emoties te kunnen verwerken en herkennen.

De verlegen kinderen, die werden geïdentificeerd aan de hand van de vragenlijst die de moeders van de deelnemers invulden, konden stellen in neutrale poses niet herkennen, ook al kwamen ze niet uit een gezin met veel conflicten.

Verlegenheid maakte ze ook gevoeliger voor ouderlijke conflicten. Kinderen die zowel verlegen waren als zich bedreigd voelden door het ouderlijke conflict waren er slechter in om neutrale interacties te herkennen.

“De ouders van verlegen kinderen moeten extra goed nadenken over hoe ze onenigheid uiten,” zegt Schermerhorn.

Gevolgen in de volwassenheid

De onderzoeksresultaten zijn significant volgens Schermerhorn, vanwege het licht dat zij schijnen op de impact die een relatief lichte ouderlijke onenigheid al kan hebben op de ontwikkeling van kinderen.

Beide interpretaties van haar onderzoeksbevindingen kunnen in de toekomst problemen inhouden voor de kinderen. “Aan de ene kant kan overmatige waakzaamheid en angst op allerlei manieren destabiliserend werken,” zegt zij. “Aan de andere kant kan een onjuiste interpretatie van neutrale interacties van minder groot belang lijken voor kinderen die thuis veel conflicten meemaken, maar dat gat in hun perceptuele inventaris kan later bij nieuwe ervaringen schade opleveren, bijvoorbeeld in interacties met leraren, leeftijdsgenoten en partners in liefdesrelaties.”

“Niemand kan volledig alle conflicten vermijden,” zegt ze, “maar het is wel belangrijk dat kinderen geholpen worden om de boodschap te begrijpen dat ouders om elkaar geven en hun onenigheid kunnen oplossen, zelfs als ze ruzie maken.”

Vertaling: A Zwart