Dick Schrauwen [1]
SAMENVATTING
Substantieel gewichtsverlies (meer dan 10 KG) leidt tot
het verdwijnen van diabetes type 2 (DM2). De remissie
werkt alleen als de bčtacellen in staat zijn om opnieuw
insuline te gaan produceren. Een nieuw inzicht is dat
verregaande vervetting van lever en alvleesklier niet
noodzakelijkwijs tot onherstelbare schade aan
`insulinecellen` hoeft te leiden. Bij bijna de helft
(46%) van de deelnemers aan het onderzoek gingen de
bčtacellen opnieuw insuline produceren en trad volledige
remissie van DM2 op [2].
ONDERZOEK
De studie, gesponsord door `Diabetes UK` [3] en
onderdeel van het DiRECT-programma, onderzocht hoe
gewichtsverlies diabetes type 2 kan doen verdwijnen en
waarom het voor sommigen wel werkt en voor anderen niet.
Het onderzoek onder leiding van professor Roy Taylor van
de universiteit van Newcastle suggereert dat remissie
van DM2 alleen mogelijk is indien de bčtacellen in de
alvleesklier herstellen en opnieuw de juiste hoeveelheid
insuline gaan aanmaken.
DIABETES REMISSION CLINICAL TRIAL
Bij DiRECT zijn 298 mensen betrokken. Het programma
staat onder de gezamenlijke leiding van professor Roy
Taylor van de universiteit van Newcastle en professor
Mike Lean van de universiteit van Glasgow. Het doel van
de studie is om te testen of een nieuwe aanpak van
gewichtsbeheersing type 2 diabetes blijvend in remissie
kan brengen.
Het programma bestaat uit een caloriearm dieet,
herintroductie van gezonde voeding en langdurige
ondersteuning gericht op het handhaven van het
verminderde gewicht. Uit de eerste bevindingen in
december 2017 bleek dat na 12 maanden bij bijna de helft
van de deelnemers (46%) diabetes spontaan was verdwenen
zonder enige medicatie.
Diabetes UK heeft meer dan drie miljoen Euro
toegezegd aan DiRECT. Het experiment is in volle gang en
de onderzoekers zullen doorgaan met het meten van de
fysiologie van de deelnemers en het functioneren van hun
bčtacellen. De onderzoekers hopen daardoor beter de
biologie te begrijpen achter de remissie van type 2
diabetes. De onderzoekers: `Door precies te begrijpen
wat er in het lichaam gebeurt tijdens de normalisering
van de bloedsuikerspiegel krijgen we belangrijke
inzichten in de oorzaken en de preventie van type 2
suikerziekte. `
EXPERIMENT
De deelnemers aan het experiment volgden allemaal een
caloriearm dieet. Daardoor raakten ze tussen de 10 en 20
kg kwijt. Bij bijna de helft (46%) van de deelnemers
verdween hun diabetes en keerde de bloedsuikerspiegel
terug naar `normaal` zonder medicijnen. Bij de andere
helft ging de diabetes niet in remissie.
Daarom werden de verschillen onderzocht tussen de
`responders` en `non-responders`. De onderzoekers deden
gedurende 12 maanden diverse metabole testen bij de
deelnemers. Zo stelden ze het vetniveau in lever en
alvleesklier vast bij 29 mensen in remissie (de
responders) en bij 16 mensen waar geen remissie optrad
(de non-reponders). In beide groepen bleek dat de
vervetting significant was afgenomen. De onderzoekers
ontdekten dat het grootste verschil tussen twee groepen
lag in hun insuline-producerende bčtacellen.
Na het afvallen begonnen de bčtacellen van mensen in
remissie weer goed te werken zodat de juiste hoeveelheid
insuline vrijkomt die het lichaam nodig heeft. Bij deze
responders werd de productie van insuline in de loop van
het onderzoek steeds beter.
Bij de non-responders kwam te productie van insuline
niet op gang. Hun bčtacellen hadden de stress van de
overmaat aan vet niet overleefd.
De responders leden ook minder lang aan diabetes dan
de non-responders (gemiddeld 2,7 jaar versus 3,8 jaar).
Beide groepen verloren een vergelijkbare hoeveelheid
gewicht. De responders verloren gemiddeld 16,2 kg. Bij
de niet-responders was het gemiddelde gewichtsverlies
13,4 kg. Dit gewichtsverlies kwam overeen met de
verlaging en normalisering van het vetgehalte in lever
en pancreas.
BEVINDINGEN
Deze bevindingen versterken de theorie dat het afstoten
van lever- en pancreasvet een essentieel onderdeel is
van het in remissie brengen van diabetes, type 2.
Eerdere door Diabetes UK ondersteunde onderzoeken
toonden aan dat bčtacellen bij type 2 diabetes hun
vermogen om insuline te produceren verliezen. De cellen
kunnen zich echter herstellen als de stress door een
hoog vetgehalte wordt opgeheven.
Cruciaal is dat de resultaten van deze nieuwste
studie suggereren dat remissie alleen mogelijk is als de
bčtacellen 'opnieuw opgestart' kunnen worden. De
onderzoekers weten nog niet waarom bčtacellen bij
sommige mensen zich eerder herstellen dan bij anderen.
De onderzoekers kunnen ook nog niet voorspellen welke
cellen wčl en welke cellen niet zullen herstellen.
Professor Roy Taylor, directeur van het Magnet
Resource Center van de Universiteit van Newcastle, is
enthousiast over de bevindingen. Deze resultaten bieden
een opwindende inkijk in het lichaam. Daardoor kunnen we
precies zien wat er gebeurt wanneer diabetes verdwijnt
en mensen weer gezond worden.
VEELBELOVENDE RESULTATEN
Dr. Elizabeth Robertson, directeur onderzoek bij
Diabetes UK, licht het belang van het programma toe.
DiRECT heeft al bewezen dat bij sommige mensen type 2
diabetes spontaan kan verdwijnen maar we wisten nog niet
waarom.
Deze nieuwe studie bouwt voort op die veelbelovende
bevindingen en helpt ons te begrijpen hoe
gewichtsverlies mensen kan helpen hun insulineproductie
weer op gang te brengen.
Het DiRECT-programma heeft de potentie om de levens
van miljoenen mensen te verbeteren en we kijken
reikhalzend uit naar de resultaten die nog gaan komen.
Omdat we nog wachten op al het bewijsmateriaal
adviseren we patiënten die een caloriearm dieet
overwegen dit eerst met hun behandelaar te bespreken.
VERWIJZINGEN
[1] Deze tekst is gebaseerd op onderstaande bronnen.
- Persbericht over [2]:
https://www.ncl.ac.uk/press/articles/latest/2018/08/directstudy/
- DiRECT (Diabetes Remission Clinical Trial) programma
van Diabetes UK:
https://www.diabetes.org.uk/research/our-research-projects/scotland/the-direct-route-to-type-2-remission
[2] `Remission of Human Type 2 Diabetes Requires
Decrease in Liver and Pancreas Fat Content but Is
Dependent upon Capacity for Bčta Cell Recovery`. Roy
Taylor en anderen. In: Cell Metabolism, 2018-0802.
-
https://www.cell.com/cell-metabolism/fulltext/S1550-4131(18)30446-7(beperkte toegang)
[3] https://www.diabetes.org.uk/
