Buikvet scheidt een nieuw soort adipokine af die insulineresistentie en -ontsteking bevordert

DEUTSCHES ZENTRUM FUER DIABETESFORSCHUNG DZD

Een internationaal onderzoeksteam waarin de DZD participeert heeft een nieuwe adipokine geïdentificeerd die de ontwikkeling van insulineresistentie en systemische ontsteking bevordert. In gevallen van ernstige obesitas wordt deze adipokine uitgescheiden door de adipocyten van het abdominale vetweefsel en vrijgegeven in de bloedbaan. De nieuwe bevindingen zouden kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van alternatieve benaderingen voor de behandeling van ziekten veroorzaakt door obesitas. De onderzoekers hebben hun resultaten gepubliceerd in het tijdschrift Diabetologia (Hörbelt et al, 2018) (1) van de European Association for the Study of Diabetes (EASD).

Elk jaar overlijden meer dan 2,8 miljoen mensen aan aandoeningen als gevolg van overgewicht en obesitas (2). Overgewicht en het bijbehorende metabole syndroom (3) verhogen het risico op diabetes type 2 en specifieke vormen van kanker en hart- en vaatziekten. Wetenschappelijke bevindingen van de afgelopen jaren hebben dit verhoogd risico bevestigd. De oorzaak van de gevolgen zijn chronische ontstekingsreacties. De moleculaire mechanismen die leiden tot deze aan overgewicht gerelateerde ontstekingsprocessen zijn echter nog grotendeels onbekend. Dit was het startpunt voor de studie van het internationale team van wetenschappers onder leiding van PD Dr. Natalia Rudovich (Spital Bülach, Charité - Universitätsmedizin Berlijn), Prof. Dr. Margriet Ouwens (Duits Diabetescentrum Düsseldorf) en PD Dr. Olga Pivovarova van het Duitse instituut voor humane voeding Potsdam-Rehbruecke (DIfE).

De onderzoekers toonden voor de eerste keer aan hoe de eiwitmolecule Wingless-type signaalweg eiwit-1 (WISP1) de werking van insuline in spiercellen en in de lever direct nadelig beïnvloedt en dus leidt tot verminderde insulinegevoeligheid. Al in 2015 identificeerde het team onder leiding van de arts Rudovich en de bioloog Pivovarova WISP1 als een andere mogelijke link tussen obesitas en systemische ontstekingsreacties (4). WISP1 was eerder geassocieerd met de regulatie van botgroei, de ontwikkeling van bepaalde soorten kanker en pulmonaire fibrose.

De huidige studie toont aan dat WISP1 insuline-geïnduceerde remming van glucoseproductie (gluconeogesis) (5) in muriene hepatocyten en glycogeensynthese (6) in menselijke spiercellen annuleert. De synthesehoeveelheid van het WISP1-eiwit correleert met de bloedglucosewaarden in de orale glucosetolerantietest (OGTT) en met het circulerend niveau van heem-oxygenase-1 (HO-1), een enzym dat systemische ontsteking bevordert, vooral bij obesitas (7 ). "We vermoeden dat een verhoogde WISP1-productie uit buikvet één van de redenen zou kunnen zijn waarom mensen met overgewicht vaak een verstoord glucosemetabolisme hebben", zei hoofdauteur Tina Hörbelt van het Duitse Diabetescentrum Düsseldorf, partner van de DZD. "Een mogelijke oorzaak van verhoogde WISP1-productie en afscheiding uit de buikvetcellen kan de slechte zuurstoftoevoer (hypoxie) van de weefsels zijn, wat zou kunnen leiden tot systemische ontstekingsreacties", legt DIfE-onderzoeker Pivovarova uit.

De nieuwe bevindingen openen alternatieve benaderingen voor de behandeling van ziekten veroorzaakt door obesitas. "Nieuwe medicijnen zouden zich bijvoorbeeld kunnen richten op het voorkomen van het WISP1-effect op spieren en levercellen en aldus leiden tot een verbeterde werking van insuline in deze weefsels," zei Rudovich, hoofd diabetoloog en endocrinoloog bij Spital Bülach. “Wij zijn echter nog ver verwijderd van fundamenteel onderzoek (8) naar een levensvatbare behandeling", voegde de arts eraan toe. Niettemin zouden de nieuwe bevindingen al bijdragen tot een beter begrip van de relaties tussen obesitas, het immuunsysteem en metabole ziekten.

Vertaling: Andre Teirlinck