Vrij van angst: de rol van dopamine bij afleren angstassociaties

RIKEN NATIONAL SCIENCE INSTITUTE

Onderzoekers van het RIKEN Centre for Brain Science hebben een schakeling in het brein ontdekt dat nodig is voor het afleren van angst. Gepubliceerd in Nature Communications, beschrijft de studie gedetailleerd de rol van dopamine bij de overtuiging die ervoor zorgt dat ratten hun angst kwijtraken als er niets meer is om bang voor te zijn.

Net zoals dieren ontwikkelen mensen geconditioneerde reacties, vooral als er sterke negatieve emoties zijn. Dit feit werd perfect gebruikt in de film Jaws, waardoor het simpele “da-da-da-da” miljoenen mensen beangstigde zonder dat er een haai aan te pas kwam. Normaalgesproken worden na verloop van tijd angstreacties minder, omdat de geconditioneerde stimulus (de muziek) losgekoppeld wordt van de angstige ervaring (de film kijken). Dit wordt angstextinctie genoemd. Als angstextinctie niet normaal verloopt kan dit leiden tot angststoornissen zoals posttraumatische stress of fobieën.

Om te kunnen begrijpen hoe het brein zowel de normale als pathologische situaties reguleert, voerde het RIKEN team een aantal experimenten uit op ratten met het opheffen van angstige associaties. Ze redeneerden dat om angst op te heffen, een diertje eerst moet beseffen dat het verwachte angstige moment niet plaatsvindt. Omdat bekend is dat dopamine neuronen in sommige delen van het brein actief zijn als verwachte onplezierige gebeurtenissen niet plaatsvinden, keek het team naar dopamine neuronen in een bepaald gedeelte van het brein, de VTA genoemd.

Nadat de ratten geconditioneerd waren om een bepaald geluid te associeren (hun ‘Jaws-muziek’) met een nare ervaring (een milde poot-stroomstoot), begon het team met het extinctie proces. Zoals verwacht: als het geluid veelvuldig afgespeeld werd zonder de stroomstoot, stopten de ratten hun angstgedrag alsof ze bang waren voor het geluid. Echter, als VTA dopamine neuronen lamgelegd werden meteen na het geluid - precies op het moment waarop de ratten de stroomstoot verwachtten - konden zij hun angstreactie niet afleren. Dit toonde aan dat zonder VTA dopamine activiteit op dat specifieke moment, de mentale connectie tussen geluid en shock niet opgeheven kon worden.

Maar wat doet VTA dopamine activiteit eigenlijk precies? Dit was geen gemakkelijke vraag omdat alle VTA dopamine neuronen in verbinding staan met dezelfde hersengebieden. Sommige zijn verbonden met hersengebieden bekend door hun rol in het opslaan van extinctie herinneringen, terwijl andere weer verbindingsgebieden zijn gerelateerd aan leren-belonen. Optogenetica maakte het voor het team mogelijk om elk van deze verbindingen apart te blokkeren, en ze ontdekten dat beide invloed hadden op angstextinctie, maar in tegenovergestelde richtingen: blokkade van de beloningsverbinding voorkwam angstextinctie, terwijl blokkade van de andere verbinding angstextinctie verbeterde.

Hoewel de resultaten simpel genoeg zijn, om ze te verkrijgen was technologische input nodig. Zoals teamleider Joshua Johansen uitlegt: “Deze ontdekking was mogelijk omdat we in staat waren om dopamine neuronen te manipuleren op basis van hun unieke hersenconnectiviteit. We gebruikten zowel genetische als hersenspecifieke technologieën, gekoppeld aan technieken om neurale elektrische activiteit in anatomisch en genetisch gedefinieerde celpopulaties te manipuleren.” Door deze optogenetische opzet waren ze in staat om fysiek licht te laten schijnen in het brein en specifieke dopamine celpopulaties stil te leggen, waardoor hun rol bij angstextinctie duidelijk werd.

Nu ze twee dopamine verbindingen hebben ontdekt die angstextinctie op verschillende manieren kunnen reguleren, werkt het team aan manieren om deze neuronen met traditionele farmacologie aan te pakken, liever dan met optogenetica. “Het farmacologisch aanpakken van het dopaminesysteem zal vermoedelijk een effectieve therapie zijn voor psychiatrische aandoeningen zoals angststoornissen; gecombineerd met klinisch geteste gedragstherapieën zoals blootstellingstherapie,” zegt Johansen. “Om effectieve, mechanisme-gebaseerde behandelingen voor deze aandoeningen aan te bieden, zal toekomstig pre-klinisch onderzoek gebruik moeten maken van moleculaire strategieën die deze afzonderlijke dopamine celpopulaties kan aanpakken.”

Vertaling: Ellen Lam



 


 

Steun ook ons kenniswerk, bezoek ook eens in de Leefbewust winkel


Naar het overige nieuws van vandaag