Zwangerschapsmedicijn DES leidt mogelijk tot ADHD bij kleinkinderen van vrouwen die het kregen

COLUMBIA UNIVERSITY'S MAILMAN SCHOOL OF PUBLIC HEALTH

Een studie uitgevoerd door onderzoekers van Columbia University's Mailman School of Public Health en Harvard T.H. Chan School of Public Health wijst uit dat er een verhoogde kans is op ADHD bij de kleinkinderen van de vrouwen die diethylstilbestrol toegediend hadden gekregen, een synthetisch oestrogeen dat bekend staat als DES en dat tussen 1938 en 1971 werd voorgeschreven om zwangerschapscomplicaties te voorkomen. Dit is de eerste studie die bewijs verschaft voor de potentiële gevolgen van DES voor de neurologische ontwikkeling over de generaties heen. De bevindingen staan online gepubliceerd in JAMA Pediatrics.

De behandelingen met DES bij zwangere vrouwen werden afgebouwd toen uit een studie uit 1953 bleek dat ze niet hielpen. In 1971 werd DES verboden, toen er een verband werd gelegd met vaginale adenocarcinomen bij de dochters van vrouwen die tijdens de zwangerschap DES hadden gebruikt. Later werd DES, dat het hormonale systeem verstoort, ook gerelateerd aan vele andere problemen met het voortplantingssysteem bij DES-dochters. Hoewel het precieze aantal zwangere vrouwen die DES gebruikten niet bekend is, is de schatting dat het er in de VS tussen de 5 en 10 miljoen waren.

“Ons doel was een verkenning van de mogelijke impact van DES-gebruik in latere generaties en specifiek onderzoek naar mogelijke gevolgen voor de neurologische ontwikkeling in de derde generatie,” zegt Marianthi-Anna Kioumourtzoglu, universitair docent Environmental Health Sciences aan de Mailman School of Public Health. “Tot op heden is er voor zover wij weten geen epidemiologische studie gedaan naar meerdere generaties omspannende invloeden van DES of andere hormoonverstoorders op de neurologische ontwikkeling.”

De studie was gebaseerd op zelfrapportage over de gezondheid van 47.540 deelneemsters aan het lopende onderzoek onder verpleegsters, Nurses Health Study II - van wie ongeveer 2 procent een moeder had die DES in de zwangerschap had gebruikt - en de 106.198 kinderen die de deelnemende verpleegsters uit de studie hadden gekregen.

DES-gebruik hield verband met een 36 procent hogere kans op ADHD bij de kleinkinderen van de vrouwen die DES hadden gebruikt, vergeleken met kleinkinderen van vrouwen die het niet hadden gebruikt. Uit de resultaten bleek dat het geslacht van de kinderen geen verschil maakte.

“Hoewel DES verboden is, worden zwangere vrouwen nog steeds blootgesteld aan grote hoeveelheden hormoonverstoorders in de omgeving,” zegt senior auteur van de studie prof. dr. Marc Weisskopf, hoogleraar Environmental and Occupational Epidemiology aan de Harvard T.H. Cahn School of Public Health. “En hoewel de blootstelling momenteel minder hoog is dan we zagen bij DES, is een ophoping van verschillende blootstellingen aan deze stoffen een mogelijke reden voor zorg, die nader onderzoek verdient.”

Vertaling: Astrid Zwart