Het volgen van een laag-glycemisch dieet zou volgens onderzoek
ouderdoms oogziekten kunnen stoppen
TUFTS UNIVERSITY, HEALTH SCIENCES CAMPUS
Uit een onderzoek met muizen is gebleken dat het ontwikkelen van
age-related macular degeneration (AMD) gestopt kan worden door over
te schakelen van een hoog-glycemisch dieet (zetmeel in wit brood)
naar een laag-glycemisch dieet (zetmeel in hele granen).
Hoog-glycemische diëten geven bij dezelfde hoeveelheid koolhydraten
sneller suiker in de bloedsomloop dan laag-glycemische diëten.
Onderzoekers van ouderdomsklachten van de Jean Mayer USDA Human
Nutrition Research Center bij de Tuft University, geloven ook dat
het onderzoek, dat gepubliceerd is in PNAS, wijst naar mogelijke
biomarkers van AMD. Deze kunnen gebruikt worden om te kunnen
voorspellen of iemand gevaar loopt om deze ziekte te krijgen, wat de
hoofdoorzaak is van zichtverlies bij mensen boven de 50 jaar.
In een vroeg stadium geeft AMD een wazig zicht. In een
vergevorderd stadium kan AMD het leven erg bemoeilijken. Het
National Eye Institute schat dat het aantal mensen met AMD in 2050
verdubbeld zal zijn, van 2,07 miljoen naar 5,44 miljoen. In de
Verenigde Staten hebben blanke Amerikanen de grootste kans om AMD te
ontwikkelen en in 2010 hadden 2,5 procent van de blanke mensen van
50 jaar en ouder AMD. De ziekte kan pas vastgesteld worden als het
achteruitgaan van het zicht al begonnen is. Helaas is er geen
remedie.
De onderzoekers voerden het onderzoek uit met oudere muizen en
verdeelde de 59 muizen in twee groepen: 19 laag-glycemisch gevoerde
muizen en 40 hoog-glycemisch gevoerde muizen. De diëten verschilden
enkel in de bron van de koolhydraten. In beide gevallen bestond het
dieet uit 45% koolhydraten. De koolhydraten varieerden in de
verhouding amylose en amylopectin, de twee zetmelen voor dit
onderzoek.
Het hoog-glycemische zetmeel was 100% amylopectin en het
laag-glycemische zetmeel bestond uit 70 procent amylose en 30
procent amylopectin.
Na zes maanden bleven de hoog-glycemische groep muizen ofwel
hoog-glycemisch, of ze waren overgegaan naar laag-glycemisch.
De onderzoekers namen waar dat een hoog-glycemisch dieet
resulteert in het ontwikkelen van veel AMD eigenschappen, waaronder
het functieverlies van de cellen aan de achterkant van het oog,
retinal pignented epithelial atrophy (RPE) genoemd, alsook de cellen
die licht registreren, fotoreceptoren genoemd - een voorbode van
droge AMD – terwijl het laag-glycemische dieet dat niet deed. Wat
belangrijk was is dat bij het switchen van een hoog-glycemisch dieet
naar een laag-glycemisch dieet deze schade aan het netvlies stopte.
“We zijn echt verrast dat het netvlies van de muizen die
halverwege overgegaan waren van een hoog-glycemisch dieet naar een
laag-glycemisch dieet in de loop van het onderzoek niet verschilden
van de muizen die gedurende het gehele onderzoek laag-glycemisch
voer kregen. We hadden er geen rekening mee gehouden dat het
veranderen van het dieet de opgelopen schade in de RPE zo snel
herstelde. De resultaten van het onderzoek veronderstellen dat het
veranderen van een hoog-glycemisch naar een laag-glycemisch dieet
heilzaam is voor de ogen van mensen die al AMD aan het ontwikkelen
zijn,” stelt hoofd onderzoeker Sheldon Rowan, Ph,D., wetenschapper
van the Laboratory Nutrition and Vision Research bij het Jean Mayer
USDA Human Nutrition Research Center on Aging bij de Tufts
University.
Mogelijke biomarkers
De onderzoekers hebben ook mogelijke biomarkers voor AMD gevonden.
Dergelijke biomarkers kunnen gebruikt worden om te voorspellen wie
de ziekte zal kunnen krijgen. De biomarkers bestonden uit advanced
glycation end products (AGEs) die gevormd worden wanneer suiker
metabolieten reageren met eiwitten. Ze bestonden ook uit geoxideerde
vetten, C3-carnitine en het serotonine niveau. Het laag-glycemisch
dieet beperkte de opstapeling van de AGEs en de oxidatie van
meervoudig onverzadigde vetten. AGEs kan een rol spelen in
veroudering en het ontwikkelen van vele degeneratieve ziekten naast
AMD. Vet oxidatie leidt tot de afbraak van vetten in celmembramen,
wat kan leiden tot cel schade.
De onderzoekers ontdekten ook dat een hoger niveau van
C3-carnitine en serotonine in het bloed verband hielden met het
volgen van een laag-glycemisch dieet en met minder AMD
eigenschappen. C3-carnitine, bekend onder de naam
propionylcarnitine, speelt een rol in het vetzuurmetabolisme in
cellen en wordt in vele laag-glycemisch voedingsmiddelen
aangetroffen zoals volkoren en groenten.
Serotonine wordt in de darm aangemaakt als reactie op signalen van
de bacteriën van de darm.
De onderzoekers hebben aangetoond dat de samenstelling van
darmbacteriën, in het algemeen de darm-huishouding genoemd,
verandert als reactie op het dieet. Een hoger niveau serotonine
worden in verband gebracht met de gezondheid van het netvlies en het
verminderd voorkomen van AMD symptomen. De onderzoekers hebben
verschillende andere metabolieten gevonden die samenhangen met de
bescherming tegen AMD en met de samenstelling van de darmbacteriën,
welke gezamenlijk ertoe hebben geleid dat de onderzoekers gevonden
hebben dat de darm-netvlies relatie staat tot de dieet-ooggezondheid
relatie.
Alles bij elkaar suggereren deze bevindingen dat veranderingen in
de stofwisseling samenhangen met de verschillende glycemische
dieten, de opeenhoping van AGEs, de productie en oxidatie van vetten
en de C3-carnitine en serotinine niveau’s gerelateerd zijn aan de
ontwikkeling van AMD symptomen.
Deze bevindingen voegen veel toe aan het groeiend onderzoek naar
de relatie tussen koolhydraatscontrole en de ontwikkeling van AMD,
onder leiding van senior auteur Allen Taylor, Ph.D., senior
wetenschapper en directeur van de Laboratory of Nutrition and Vision
Research bij het Jean Mayer USDA Human Research Center on Aging bij
de Tufts University. Taylor heeft secondaire posities als hoogleraar
oogheelkunde bij de Tufts University School of Medicine en is tevens
werkzaam in de biochemie- en cel-, moleculaire- en
ontwikkelingsbiologie programma aan de Sackler School of Graduate
Biomedical Sciences in Tufts.
“Momenteel zijn er geen vroege biomarkers om de ziekte te
voorspellen. Onze bevindingen laten een interactie zien tussen
koolhydraatvrije diëten, de darm-huishouding, bepaalde biochemische
moleculen en AMD eigenschappen. Dit werk zal tot nieuwe benaderingen
moeten leiden om in een vroeg stadium AMD te kunnen begrijpen, vast
te stellen en te behandelen, misschien zelfs al voordat het zicht
aangetast wordt. Alvast vooruitlopend op onze menselijke
epidemiologische studies, komt het erop neer dat we bepaalde diëten
kunnen inzetten met als doel om de voortgang van AMD te voorkomen,
een ziekte waaraan miljoenen mensen hebben en wereldwijd miljarden
kost,” zegt Taylor.
“Er zijn nu al klinische proeven beschikbaar om sommige van deze
potentiele biomarkers te testen. Een screening van de C3-carnitine
niveau is een standaard onderdeel van de nieuwste screening
programma’s, dus zal het niet moeilijk zijn om dit in de bestaande
screening van AMD te integreren. Er zijn ook effectieve klinische
methodes voor serotonine. Echter, AGEs zijn nog steeds alarmerende
biomarkers en zijn nog niet in grootschalige studies onderzocht.
Bovendien zijn AGEs de belangrijkste voorspellers van AMD nu we hun
schadelijke effect op moleculen zo goed begrijpen,” voegt Rowan toe.
Vertaling: Esther Lier
