Paracetamol tijdens zwangerschap kan mannelijkheid van foetus
remmen
Paracetamolgebruik tijdens de zwangerschap kan de ontwikkeling
van ‘mannelijk gedrag’ in muizen remmen; nieuw onderzoek van
universiteit van Kopenhagen toont aan dat het remmend werkt op
geslachtsdrift en agressief gedrag.
UNIVERSITY OF COPENHAGEN FACULTY OF HEALTH AND MEDICAL SCIENCES
Paracetamol is een populaire pijnstiller. Maar als je zwanger
bent moet je goed nadenken voordat je deze pillen inneemt, aldus de
onderzoekers van een nieuwe studie. In een diermodel bleek
paracetamol, de pijnstillende stof in deze pillen, zelfs de
ontwikkeling van mannelijk gedrag te kunnen schaden.
Uit eerder onderzoek bleek al dat paracetamol de ontwikkeling van
het mannelijke geslachtshormoon testosteron in mannelijke foetussen
kan remmen, waardoor het risico op een verkeerde aanleg van de
zaadballen bij baby’s toeneemt. Maar een verlaagd niveau van
testosteron in het foetale stadium is ook van belang voor de
gedragingen van volwassen mannetjes, zegt dr. David Møbjerg
Kristensen, onderzoeker bij het Department of Biomedical Sciences en
de Novo Nordisk Foundation Center for Protein Research aan de
faculteit van Health and Medical Sciences.
“We hebben aangetoond dat een verlaagd niveau van testosteron
betekent dat mannelijke kenmerken zich niet op de juiste manier
ontwikkelen. Dit beïnvloedt ook de geslachtsdrift. In een proef
waren muizen die in het foetale stadium waren blootgesteld aan
paracetamol gewoonweg niet in staat om te copuleren op dezelfde
manier als de controledieren. De programmering tot man was bij die
muizen niet helemaal goed tot stand gekomen tijdens de ontwikkeling
in de baarmoeder en dit bleef nog lang nadien zichtbaar in hun
volwassen leven. Het is erg zorgwekkend,” legt Møbjerg Kristensen
uit.
De dosering die werd toegepast bij de muizen benaderde dicht de
aanbevolen hoeveelheid voor zwangere vrouwen. Omdat de proeven op
muizen werden uitgevoerd kunnen de resultaten niet direct worden
geëxtrapoleerd naar mensen. De onderzoekers zijn echter zo zeker van
de schadelijke effecten van paracetamol, dat het onjuist zou zijn om
het onderzoek ook uit te voeren met mensen, aldus Møbjerg
Kristensen.
Testosteron is het voornaamste mannelijke geslachtshormoon, dat
zorgt voor de ontwikkeling van een mannelijk lichaam en een
mannelijke programmering van de hersenen. De mannelijke gedragingen
bij muizen die de onderzoekers observeerden waren: de mate van
agressie tegenover andere volwassen muizen, het vermogen te
copuleren en de behoefte aan territoriumafbakening. De muizen
reageerden aanzienlijk passiever dan normaal op alle drie de
parameters . Zij vielen geen andere mannetjes aan, ze waren niet in
staat tot copuleren en gedroegen zich meer als vrouwtjes waar het
territoriumafbakening met urine betrof.
Na dit veranderde gedrag te hebben waargenomen onderzocht prof.
Anders Hay-Schmidt, die in zijn studietijd ook werkzaam was aan de
medische faculteit van de Universiteit van Kopenhagen, de specifieke
effecten van het gebrek aan testosteron op de hersenen. De
resultaten waren ook hier duidelijk waarneembaar.
“Het hersengebied dat de geslachtsdrift beheerst – de seksueel
dimorfe kern (SDK, onderdeel van de hypothalamus, vert.) – bevatte
maar de helft van het aantal neuronen bij de muizen die paracetamol
hadden gehad, vergeleken met de controlegroep. De remming van
testosteron leidde ook tot een halvering van de activiteit in een
hersengebied dat van belang is voor de mannelijke kenmerken,” legt
hij uit.
Dit onderzoek richtte zich op het effect van paracetamol op de
mannelijke kenmerken maar het gebruik van paracetamol tijdens de
zwangerschap kan ook de levens van vrouwelijke muizen beïnvloeden.
In 2016 publiceerden de onderzoekers een studie waaruit bleek dat
vrouwelijke muizen minder eitjes in de eierstokken hadden als hun
moeder tijdens de zwangerschap paracetamol had gehad.
“Persoonlijk vind ik dat mensen goed moeten nadenken voordat ze
een medicijn nemen. Tegenwoordig is het zo gewoon om paracetamol in
te nemen dat we vergeten dat het een medicijn is. En alle medicijnen
hebben bijwerkingen. Als je ziek bent moet je natuurlijk wel het
medicijn nemen dat je nodig hebt. Een zieke moeder is uiteindelijk
nog schadelijker voor de foetus,” zegt David Mjøberg Kristensen.
Hij benadrukt dat zwangere vrouwen de gezondheidsrichtlijnen
moeten blijven aanhouden die ze van de gezondheidsinstanties uit hun
land hebben gekregen en raadt aan om de huisarts te raadplegen als
er twijfel is over het gebruik van paracetamol.
Vertaling: Astrid Zwart
