Alcoholmisbruik, zelfs voor bevruchting, kan nakomelingen
schaden
The Endocrine Society
Moeders die te veel drinken voordat ze zwanger raken hebben
waarschijnlijk een grotere kans op kinderen met hoge
bloedsuikerwaardes en andere wijzigingen in hun glucosefunctie, die
het risico verhogen dat ze als volwassene diabetes ontwikkelen, zo
meldt een nieuwe studie, uitgevoerd met ratten. De resultaten worden
zondag gepresenteerd op de 99ste jaarlijkse vergadering van de
Endocrine Society te Orlando, Florida in de VS.
“De effecten van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap op het
ongeboren kind, zoals mogelijke aangeboren afwijkingen en leer- en
gedragsproblemen, zijn bekend. Men weet echter niet of
alcoholgebruik van de moeder voor de conceptie ook negatieve
effecten zou kunnen hebben op de gezondheid van het kind en op de
ontvankelijkheid voor ziektes als volwassene,” zegt hoofdonderzoeker
Dipak Sarkar, een vooraanstaand hoogleraar aan de Rutgers
Universiteit in New Brunswick, New Jersey en directeur van het
Endocrine Onderzoeksprogramma.
Alcoholmisbruik in de vorm van “binge drinking” (wat ongeveer
betekent “comazuipen”, te veel alcohol in korte tijd drinken) komt
veel voor in de VS. Van de alcoholgebruikers in de leeftijd van
18-44, rapporteert 15 procent van de niet-zwangere en 1,4 procent
van de zwangere vrouwen dat zij de afgelopen maand te veel alcohol
hebben gedronken, volgens een telefonische enquête die in 2012 werd
uitgevoerd door de Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
Voor vrouwen betekent binge drinking, dus te veel in één keer
drinken, ongeveer dat ze vier of meer alcoholische drankjes binnen
twee uur drinken.
Om de effecten te bepalen van alcoholgebruik voor de conceptie,
voerden Sarkar, promovendus Ali Al-Yasari en hun collega’s een
onderzoek uit op ratten, gefinancierd door de National Institutes of
Health. De basale processen van de glucosehuishouding bij ratten
zijn te vergelijken met die van mensen, aldus Sarkar. Vier weken
lang gaven ze de vrouwelijke ratten een dieet met 6,7 procent
alcohol, waardoor het niveau van alcohol in het bloed steeg tot een
niveau van binge drinking bij mensen. Vervolgens werd de alcohol uit
het dieet gehaald en drie weken later (wat ongeveer gelijk staat aan
een paar maanden bij mensen) werd er voor gezorgd dat de ratten
bevrucht werden.
De volwassen nakomelingen van de ratten werden vergeleken met
controlegroepen van nakomelingen van ratten die geen alcohol hadden
gehad voor de bevruchting. Een van de controlegroepen kreeg gewoon
rattenvoer en water en de andere kreeg een alcoholvrije vloeistof
die qua calorieën gelijkwaardig was aan wat de alcohol-groep kreeg.
Nadat de nakomelingen volwassen waren geworden werden de
bloedwaardes van glucose en insuline plus twee andere belangrijke
hormoonwaardes, namelijk glucagon en leptine, gemeten via standaard
laboratoriumtechnieken. Glucagon stimuleert de lever om glycogeen
(opgeslagen glucose) om te zetten in glucose, dat vervolgens in de
bloedbaan terecht komt, waardoor het glucoseniveau stijgt. Hoewel de
hoofdfunctie van leptine is dat het de eetlust remt, verlaagt het
ook de door glucose gestimuleerde insulineproductie in de pancreas.
Het onderzoeksteam constateerde dat de nakomelingen van ratten
die aan alcohol waren blootgesteld voor de bevruchting, verscheidene
tekenen vertoonden van een abnormale glucosehuishouding, vergeleken
met de twee controlegroepen. Een veranderde glucosehuishouding bleek
onder andere in te houden dat er verhoogde bloedwaardes van glucose
in het bloed werden gemeten; verlaagde insulinewaarden in het bloed
en in alvleesklierweefsel; lagere glucagonwaardes in het bloed, maar
juist verhoogde in de alvleesklier, en verhoogde bloedwaardes van
leptine.
Bovendien was er volgens de onderzoekers bewijs dat
alcoholblootstelling voor de bevruchting de expressie van sommige
ontstekingsmarkers in alvleesklierweefsel verhoogde. Volgens
Al-Yasari zou dit de insulineproductie kunnen verminderen en het zou
de lever aanzetten tot verhoging van het bloedglucoseniveau. De
grotere aanwezigheid van ontstekingsmarkers kan een aanwijzing zijn
voor hoe alcoholgebruik voor de bevruchting de normale glucosebalans
in de nakomelingen had veranderd, aldus Al-Yasiri.
“Deze bevindingen suggereren dat het effect van alcoholmisbruik
voor de conceptie overgedragen kan worden op de nakomelingen,” zegt
Al-Yasiri. “Deze veranderingen zouden levenslange gevolgen kunnen
hebben voor de glucosehuishouding van de nakomelingen en misschien
de gevoeligheid voor diabetes bij hen verhogen.”
Vertaling: Astrid Zwart
