Alcoholindustrie misleidt publiek over kankerrisico alcohol
Hoofdstrategieën blijken te zijn “ontkennen, verdraaien en
afleiden”
LONDON SCHOOL OF HYGIENE & TROPICAL MEDICINE
Het onderzoeksteam, geleid door de London School of Hygiene &
Tropical Medicine en het Karolinska Institutet te Zweden,
analyseerde informatie over kanker die op websites en in documenten
van bijna 30 organisaties voor de alcoholindustrie wereldwijd
verscheen tussen september en december 2016.
Op de meeste websites van de organisaties (24 van de 26) stonden
bepaalde verdraaiingen of werd een onjuiste voorstelling van het
bewijs gepresenteerd over alcoholgerelateerde kankerrisico’s. Bij
deze onjuiste informatie ging het vooral vaak om borst- en
colorectale kanker.
Vaak wordt de relatie tussen alcohol en kanker als zeer complex
voorgesteld, waarbij wordt gesuggereerd of beweerd dat er geen
bewijs is van een consistente of onafhankelijke link. Anderen
beweren dat er helemaal geen verband bestaat of trekken de onjuiste
conclusie dat er geen risico is bij weinig of ‘matig’ drinken.
Tevens wordt vaak een hele reeks aan echte of mogelijke
risicofactoren vermeld, waardoor alcohol wordt voorgesteld als maar
één van de vele risico’s.
Volgens de studie zouden beleidsmakers en
gezondheidszorginstanties de relaties met deze instanties uit de
alcoholindustrie moeten heroverwegen, want de industrie houdt zich
bezig met het ontwikkelen van beleid in vele landen en met het
verspreiden van gezondheidsinformatie aan het publiek.
Alcoholconsumptie is een bekende risicofactor voor een reeks
kankersoorten, waaronder kanker in de mondholte, lever, borst en
dikke darm, en het maakt ongeveer 4% uit van de nieuwe gevallen van
kanker in Groot-Brittannië. Er is enig bewijs dat alcoholinname
tegen bepaalde soorten kanker beschermt, zoals nier- en
eierstokkanker, maar in 2016 concludeerde de Committee on
Carcinogenicity in het Verenigd Koninkrijk dat het bewijs niet
consistent is en dat de hogere kans op andere soorten kanker ten
gevolge van alcohol drinken ruimschoots opweegt tegen elke mogelijke
lagere kans.
Dit nieuwe onderzoek analyseerde de informatie die werd verspreid
door 27 door de Alcoholindustrie gefinancierde organisaties, veelal
‘sociale aspecten en public relations-organisaties’ (SAPRO’s) en
soortgelijke instellingen. Het doel van de onderzoekers was om te
bepalen in hoeverre de alcoholindustrie de wetenschappelijke
bewijzen over alcohol en kanker volledig en accuraat aan de
consument overbrengt. Zij analyseerden informatie over kanker en
alcoholconsumptie die door de organisaties van de alcoholindustrie
(AI) werden verspreid en van gerelateerde organisaties uit
Engelssprekende landen, of waar de informatie beschikbaar was in het
Engels.
Door een kwalitatieve analyse van deze informatie konden ze drie
belangrijke strategieën van de AI identificeren. Ten eerste
ontkennen, of betwisten dat er enig verband met kanker was, of
selectief weglaten van het verband. Ten tweede verdraaiing: een
klein risico op kanker wel noemen, maar de aard en ernst van dat
risico verkeerd weergeven of verdoezelen. En ten derde afleiding: de
richting van de discussie wegleiden van de onafhankelijke effecten
van alcohol op veelvoorkomende kankersoorten.
Mark Petticrew, hoogleraar Volksgezondheid aan de London School
of Hygiene & Tropical Medicine en hoofdauteur van de studie zei:
“Het gewicht van het wetenschappelijk bewijs is helder: alcohol
drinken verhoogt het risico op sommige veelvoorkomende soorten
kanker. Het publiek is zich hiervan weinig bewust en er wordt
weleens beweerd dat een beter besef bij het publiek, vooral wat
betreft het risico op borstkanker, een aanzienlijke bedreiging zou
vormen voor de alcoholindustrie. Onze analyse suggereert dat de
grote wereldwijde alcoholproducenten die dreiging wellicht proberen
af te wenden door misleidende informatie te verspreiden over kanker
via hun “verantwoord drinken”- mantelorganisaties.
Een veelgebruikte strategie was “selectieve weglating”; kanker
gewoon niet noemen bij het bespreken van gezondheidsrisico’s of
selectief bepaalde kankersoorten weglaten. Volgens de onderzoekers
is een van de belangrijkste bevindingen dat het AI-materiaal
specifiek het bewijs over borst- en colorectale kanker lijkt weg te
laten, of een verkeerde voorstelling van zaken lijkt te geven. Een
mogelijke reden hiervoor is dat dit enige van de vaakst voorkomende
kankersoorten zijn, waardoor ze meer bekendheid genieten dan mond-
en slokdarmkanker.
Als borstkanker wel wordt genoemd bleken 21 van de organisaties
geen of misleidende informatie te geven hierover. Zo presenteert men
bijvoorbeeld allerlei andere mogelijke risicofactoren voor
borstkanker, zonder te erkennen dat alcoholconsumptie een
onafhankelijk risico vormt.
“Het bestaande bewijs over gebruikte strategieën door de AI
suggereert dat dit waarschijnlijk geen kwestie van gewoon vergissen
is,” aldus prof. Petticrew. “Er zijn duidelijke parallellen met de
jarenlange campagne van de tabaksindustrie om het publiek te
misleiden over het risico op kanker en ook zij gebruikten
mantelorganisaties en namen deel aan maatschappelijke activiteiten.”
Volgens de onderzoekers zijn de resultaten belangrijk omdat de AI
zich bezighoudt met het overbrengen van gezondheidsinformatie aan
mensen over de hele wereld. De bevindingen suggereren ook dat grote
internationale alcoholbedrijven hun aandeelhouders wellicht
misleiden over de risico’s van hun producten, waardoor in sommige
landen gerechtelijke procedures zouden kunnen worden aangespannen
tegen de industrie.
Prof. Pettigrew: “Sommige gezondheidszorgorganisaties werken
samen met de door ons onderzochte mantelorganisaties van de
industrie. Ondanks hun ongetwijfeld goede bedoelingen is het
onethisch om hun expertise en erkende status te lenen aan
industriële campagnes die het publiek misleiden over
alcoholgerelateerde schade. Onze bevindingen herinneren ons ook
duidelijk aan de risico’s die het met zich meebrengt om de AI de
verantwoordelijkheid te geven over de informatievoorziening over
alcohol en gezondheid aan het publiek.”
“Vaak werd aangenomen dat de AI over het algemeen geneigd was, in
tegenstelling tot de tabaksindustrie, om de gevaren van alcohol niet
te ontkennen. Door het geven van misleidende informatie kan de AI
echter de zogenaamde “illusie van de rechtschapenheid” behouden in
de ogen van beleidsmakers, terwijl dit tegelijkertijd nauwelijks
invloed heeft op de alcoholconsumptie en de winsten.”
“Het is belangrijk om te benadrukken dat als mensen binnen de
aanbevolen richtlijnen blijven met drinken, ze zich niet al te veel
zorgen hoeven te maken over kanker. Voor accurate en toegankelijke
informatie hierover kan men kijken op de website van de NHS
(Nationale Gezondheidsorganisatie in Groot-Brittannië).”
De auteurs erkennen de beperkingen van hun studie, zoals het feit
dat er vele andere in dit onderzoek niet meegenomen mechanismes en
organisaties bestaan via welke de industrie gezondheidsgerelateerde
informatie verspreidt, hoewel het onwaarschijnlijk is dat de
boodschappen daarvan anders zouden zijn.
Ook zeggen de onderzoekers dat het dringend noodzakelijk is om
andere websites, documenten, sociale media en andere materialen van
de industrie te onderzoeken, om de aard en mate van vervorming van
de bewijzen te bepalen en of het zich ook voordoet bij andere
informatie over gezondheid, zoals met betrekking tot
cardiovasculaire ziektes.
Vertaling: A. Zwart
