Geen blauw licht alsjeblieft, ik ben moe
Lichtkleur bepaalt slaperigheid of activiteit bij muizen
Licht heeft invloed op de slaap. Uit een muizenonderzoek dat is
verschenen in het Open Access tijdschrift PLOS Biology, blijkt dat
de kleur van het licht uitmaakt; blauw licht houdt muizen langer
wakker, terwijl groen licht ze juist slaperiger maakt. De studie
gaat vergezeld van een beknopte handleiding met toegankelijke
informatie over de context en een bespreking van open vragen en
potentiële implicaties voor het ‘ontwerp van de belichting van de
toekomst’.
Licht dat in onze ogen schijnt bemiddelt niet alleen ons
gezichtsvermogen, maak heeft ook cruciale niet-beeldvormende
functies zoals de regulering van het circadiaanse ritme, dat slaap
en andere fysiologische processen beďnvloedt. Licht houdt mensen
meestal wakker en het donker maakt ons slaperig. Voor muizen, die
meestal nachtdieren zijn, is licht slaapverwekkend. Uit eerder
studies met muizen en met mensen is gebleken dat niet-beeldvormende
lichtperceptie in specifieke fotogevoelige cellen in het oog gebeurt
en dat er een lichtsensor genaamd melanopsine bij betrokken is.
Muizen zonder melanopsine vertonen een vertraging in hun reactie,
die leidt tot in slaap vallen als ze aan licht worden blootgesteld,
wat wijst op een sleutelrol voor melanopsine in slaapregulering.
Stuart Peirson en Russell Forster, beiden van de Universiteit van
Oxford, samen met collega’s uit Oxford en anderen, onderzochten dit
verder door slaapverwekking bij muizen te onderzoeken die aan
gekleurd licht werden blootgesteld, dus licht van verschillende
golflengtes. Uitgaand van de fysieke eigenschappen van melanopsine,
dat het gevoeligst is voor blauw licht, voorspelden de onderzoekers
dat blauw licht de muizen het sterkst zou aanzetten tot slaap.
Tot hun verrassing was dat niet het geval. Groen licht, zo
blijkt, laat de muizen snel in slaap vallen, terwijl blauw licht ze
juist lijkt te stimuleren, hoewel ze uiteindelijk wel in slaap
vielen. Muizen zonder melanopsine reageerden niet op de kleur van
het licht, wat aantoont dat dit eiwit verantwoordelijk is voor deze
andere reactie.
De onderzoekers ontdekten dat zowel groen als blauw licht zorgde
voor toename van de niveaus van het stresshormoon corticosteron in
het bloed van blootgestelde muizen, vergeleken met muizen die in het
donker bleven. De corticosteronwaardes in reactie op blauw licht
bleken echter hoger te zijn dan bij groen licht. Als de muizen een
middel toegediend kregen dat de effecten van corticosteron
blokkeerde, zorgde dat ervoor dat het effect van blauw licht minder
groot werd; muizen die het middel hadden gehad en aan blauw licht
werden blootgesteld vielen sneller in slaap dan de controlegroep met
muizen die een placebo hadden gehad.
De onderzoekers haalden resultaten aan uit eerdere studies
waaruit blijkt dat blootstelling aan blauw licht – een overheersend
bestanddeel van licht dat door computers en smartphoneschermen wordt
uitgestraald – ook bij mensen de waakzaamheid bevordert. Zij
suggereren dat de invloed van lichtkleur op alertheid bij muizen
waarschijnlijk een soortgelijke rol speelt als bij mensen, bij wie
de invloed al is aangetoond. Samenvattend zeggen zij dat hun werk de
mate laat zien waarin licht onze fysiologie beďnvloedt en dat dit
belangrijke gevolgen heeft voor het ontwerp en het gebruik van
kunstmatige lichtbronnen”.
Vertaling: Astrid Zwart
