Bloeddrukdieet verbetert bloedmarker bij jicht
Effect op urinezuurgehalte stemt bijna overeen met de invloed van
jichtmedicijnen
JOHNS HOPKINS MEDICINE
Een dieet dat rijk is aan fruit, groenten en magere zuivelproducten,
weinig vetten en verzadigde vetten (DASH-dieet), decennia geleden
ontworpen om hoge bloeddruk te verlagen, blijkt nu ook urinezuur
aanzienlijk te verminderen, dat verantwoordelijk is voor jicht. Het
effect was bij sommige deelnemers zo sterk dat het bijna
vergelijkbaar was met medicijnen die specifiek voor jicht worden
voorgeschreven, zo laat een nieuwe studie geleid door onderzoekers
van Johns Hopkins zien.
De bevindingen op basis van een gerandomiseerde klinische studie
zouden kunnen leiden tot een effectief, veilig en duurzaam dieet ter
vermindering van urinezuur en mogelijkerwijs ter voorkoming van
jichtaanvallen bij degenen die een milde vorm van de ziekte hebben
en die geen jichtmedicijnen kunnen of willen nemen.
Voedingsexcessen zoals de consumptie van veel rood vlees en alcohol
worden al langer in verband gebracht met jicht, een ziekte die zich
kenmerkt door hoge urinezuurwaarden in het bloed waarvan de oorzaak
nogal raadselachtig is, ondanks eeuwenlang onderzoek. De
onderzoekers van Hopkins merkten op dat terwijl de symptomen van een
uitbraak van jicht – ernstige ontsteking en hevige pijn in de
gewrichten, met name in de grote teen – in verband gebracht zijn met
verhoogde urinezuurwaarden, was het niet duidelijk welk soort dieet
precies de urinezuurwaarden zou kunnen verlagen en het risico van
flare-ups.
Teneinde dit uit te zoeken gebruikten Stephen P. Juraschek, M.D.
Ph.D. medewerker inwendige geneeskunde aan de Johns Hopkins
University School of Medicine samen met zijn collega’s gegevens van
het DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) onderzoek, een
zeer populair en vaak aangehaald onderzoek, waarvan de resultaten in
1997 gepubliceerd zijn. Deze resultaten lieten zien dat het
DASH-dieet – dat gebaseerd is op minder zout, hele granen, fruit,
groenten, magere melkproducten, minder rood vlees, zoetigheid en
verzadigde vetten – een duidelijk positief effect hadden op de
bloeddruk en het cholesterol.
In de oorspronkelijke DASH-proef m.b.t. natrium aten de 412
deelnemers 3 maanden ofwel het DASH-dieet ofwel een typisch
Amerikaans dieet. Iedere maand van het onderzoek gaven de diëten van
de deelnemers een verschillend natriumgehalte aan in een
willekeurige volgorde, variërend van een laag (1,2 gram per dag of
ongeveer een halve theelepel), medium (2,3 gram per dag of ongeveer
een theelepel) en een hoog gehalte (3,4 gram per dag of ongeveer 1,5
theelepel). Het hoge natriumgehalte was vergelijkbaar met de
gemiddelde dagelijkse inname bij een typisch Amerikaans dieet.
Aan het begin en einde van iedere periode van natriuminname namen de
onderzoekers die de oorspronkelijke studie leidden ook bloed af, dat
geanalyseerd werd op allerlei bloedmarkers met inbegrip van
urinezuur.
In deze nieuwe studie onderzochten Juraschek en zijn collega’s deze
gegevens om vast te stellen of en hoe iedere interventie invloed had
op de concentratie van urinezuur in het bloed. Zij stelden vast dat
het DASH-dieet leidde tot een geringe afname van 0,35 milligram
urinezuur per deciliter. Hoe hoger het gehalte urinezuur aan het
begin hoe sterker de afname. Bij degenen met het hoogste
urinezuurgehalte – meer dan 7 milligram per deciliter – was de
afname wel 1,3 milligram per deciliter.
In relatie tot wat bekend is over het urinezuurgehalte en flare-ups
van jicht sprak Juraschek: “Dat is een grote afname van urinezuur”.
Medicijnen tegen jicht zoals allopurinol verminderen vaak het
urinezuur in het bloed van de patiënten met ongeveer 2 milligram per
deciliter. “Wanneer je op basis van de studie een zo’n sterke afname
ziet na een DASH-dieet is het effect vergelijkbaar met
jichtmedicatie, mag men aannemen”.
Juraschek merkte op dat het effect van natrium op urinezuur gering
is, maar veelbetekend en geheel anders dan de verwachtingen van de
onderzoekers. Gedurende het deel van het DASH-onderzoek waarbij de
deelnemers het minst natrium kregen, was hun urinezuurgehalte het
hoogst, met een geringe afname tijdens middelgrote en grote
natriumhoeveelheden bij het onderzoek.
Alhoewel een hoog natriumgehalte het urinezuur enigszins vermindert,
waarschuwt Juraschek geen voorbarige conclusies te trekken dat
teneinde het urinezuur in bloed te verminderen het aan te raden is
veel natrium in te nemen. “Meer dan 70 procent van de mensen met
jicht heeft een hoge bloeddruk”, zegt Juraschek. “Als men ten
behoeve van het urinezuurgehalte meer natrium zou innemen, zou dat
een slechte invloed hebben op de bloeddruk”.
De onderzoekers waarschuwen dat verder onderzoek nodig is om
duidelijker vast te stellen wat de relatie is tussen het DASH-dieet
en het urinezuurgehalte bij patiënten en te onderzoeken of het
DASH-dieet de flare-ups van jicht zou kunnen verminderen. Zij
concluderen dat het nieuwe onderzoek, beschreven in het nummer van
15 augustus van Arthritis and Rheumatology, de patiënten een
realistische methode zou kunnen bieden om urinezuur te beheersen –
en waarschijnlijk ook flare-ups van jicht – middels een dieet dat al
heeft aangetoond een positieve invloed te hebben op de bloeddruk,
een duidelijke risicofactor bij cardiovasculaire ziektes.
Er zijn ongeveer 8,3 miljoen mensen in de Verenigde Staten met
jicht, hetgeen de gezondheidszorg naar schatting 7,7 miljard dollar
kost.
“De resultaten van dit onderzoek zijn goed nieuws voor patiënten met
een hoog urinezuurgehalte in het bloed of voor degenen die gevoelig
zijn voor jicht. Het voorkomen van jicht middels een dieet kan
beschouwd worden als een eerstelijnstherapie. Uit het onderzoek
blijkt dat men ten behoeve van een reductie van urinezuur niet
alleen minder alcohol en proteďne tot zich dient te nemen, zoals al
vaststond, maar dat men daarnaast het DASH-dieet zou moeten volgen”,
sprak hoofdauteur Edgar R. Miller III, M.D. Ph.D. professor
geneeskunde aan de Johns Hopkins University School of Medicine.
Vertaling: Els Scholtens