Jezus stierf niet op Goede Vrijdag’
1.0 Inleiding
‘De geboortedatum; wanneer is Jezus geboren?’
Het is algemeen bekend dat Jezus niet op 25 december is geboren.
Waarom vieren we dan toch op die datum het kerstfeest? Een bijbels
argument valt er niet voor te vinden.
Het heeft allemaal met ons heidense verleden te maken, want ooit
vierden onze verre, verre voorouders op dat tijdstip het
zonnewendefeest. Het oude oer-feest is verheven tot een geschikt
moment om de geboorte van Jezus te gedenken. Op die manier zijn veel
heidense gebruiken blijven voortbestaan.
2.0 Wanneer is Jezus geboren?
Rond het hele verhaal van Jozef en Maria die het kindeke Jezus
vanuit Bethlehem naar Egypte voerden om aan Herodes te ontsnappen,
heeft altijd een waas van geheimzinnigheid gehangen. Lucas legt uit
dat Jezus was geboren in Bethlehem, waar zijn ouders voor de
volkstelling naartoe waren getrokken omdat Jozef lid was van het
geslacht David. De enige bekende volkstelling was die van Quirinius
in 6 n. Chr., nadat Rome Judea had bezet. Maar rond deze tijd zou
Jezus al een kind zijn, omdat hij volgens de evangeliën ongeveer
dertig jaar oud was toen hij gekruisigd werd.
Over de eerste dertig jaar van Jezus' leven valt dus nauwelijks iets
te zeggen. Ook de bepaling van zijn geboortejaar blijft speculatief.
Veel historici hebben geconcludeerd, dat het jaar 6 ŕ 7 voor het
begin van onze jaartelling het meest waarschijnlijke jaar van Jezus'
geboorte is. Maar de enige zekerheid is dat Jezus is geboren tijdens
het bewind van keizer Augustus. De precieze geboortedatum van Jezus
is dus niet bekend. De datum 25 december steunt niet op Bijbelse of
historische feiten [1,2,3].
[1] Geboorte van Jezus volgens het evangelie van Marcus; 4 v.
Chr.
[2] Geboorte van Jezus volgens het evangelie van Lucas [2:1-7]; 6 n.
Chr.
[3] Jeruzalembijbel = Hebreeuwse bijbel. Traditioneel werd
aangenomen dat Jezus geboren was in het jaar 1, gebaseerd op de
berekeningen van Dionysius Exiguus rond 525.
3.0 Hoe zit het dan met de sterfdag van Jezus?
‘Jezus stierf niet op Goede Vrijdag’
Volgens de traditie vond de kruisiging plaats op vrijdag en is
Jezus op zondag opgestaan. Maar dit kan niet kloppen. Het komt erop
neer dat hij na één dag en nacht en twee kleine gedeelten van een
dag of nacht is verrezen uit het graf. Dit staat op gespannen voet
met een uitspraak van Jezus zelf. Als we ons verdiepen in deze
ingewikkelde materie, voert dat tot de conclusie dat Jezus op
woensdag is gestorven en naar alle waarschijnlijkheid op sabbat is
opgestaan.
Maar hoe komt het dan dat we nu een heel andere voorstelling van
zaken hebben? We lezen in het evangelie dat Jezus stierf op de dag
van de voorbereiding en dat de lichamen niet op sabbat aan het kruis
mochten blijven hangen [Joh. 19:31]. Op grond hiervan is
verondersteld dat de kruisiging op vrijdag was.
Alles valt op zijn plek als we bedenken dat er twee sabatten
waren gedurende de periode dat Jezus in het graf lag; een wekelijkse
sabbat en een bijzondere sabbat, genaamd Pesach. Voor een
incongruentie tussen het evangelie van Marcus en Lucas is dan een
verklaring te geven. Als we ontdekken dat Jezus op de 14e Nisan, het
feest van Pesach, is gestorven dan volgt daarop donderdag de 15e
Nisan als een bijzondere sabbat, namelijk de eerste dag van het
feest der ongezuurde broden. Vrijdag is dan weer een voorbereiding
dag, waarop bij het begin van de avond de wekelijkse sabbat volgt.
Tegen het einde van die bijzondere rustdag is Jezus uit de dood
opgewekt. Of het is, denken anderen, net na die dag gebeurd. Niemand
is daar echter bij geweest.
4.0 Op welk tijdstip is Jezus gestorven?
Marcus 15:35 zegt: op het derde uur. Dat wil zeggen, het uur dat
begon om ongeveer 7.35 a.m. Johannes vertelt ons (19:14) dat het
proces van Jezus in het pretorium omstreeks het zesde uur ten einde
liep. Dat wil zeggen het uur dat begint om 10.45 a.m., en in de
Misjna (Pesachiem 5:1) staat dat het paasoffer geslacht werd
halverwege na het zevende uur, dat wil zeggen om ongeveer 12.15 p.m.
Aan het kruis wordt Jezus bespot. Voor Marcus zijn ze
‘voorbijgangers’ (15:29). Hij herkent onder hen de ‘over-priesters
en schrift-geleerden’ (15:31), waaraan Mattheüs toevoegt ‘en de
oudsten’ (27:41). Het is dezelfde groep die hier ‘de oversten’ wordt
genoemd door Lucas (23:35) die oorspronkelijk beslisten dat Jezus
moest sterven.
Op dit moment – het zesde uur dat begon om 10.45 a.m. – viel de
duisternis in. Een zonsverduistering [1] op het Pascha zou
onmogelijk zijn, aangezien er volle maan is. Maar zoals iedereen die
Jeruzalem kent in april, kunnen er zware wolkenvelden en stormen
voorkomen. Deze duisternis hield aan tot het negende uur – dat
ongeveer 1.50 p.m. begint – toen Jezus volgens Marcus (15:37) een
luide kreet slaakte en de geest gaf!
[1] De (zons-)verduistering en de aardbeving in het
kruisigingsverhaal zijn legendarisch: het was gebruikelijk post
factum zulke natuurfenomenen te hechten aan de dood van belangrijke
historische figuren. Bovendien kan een zonsverduistering niet omdat
deze niet enkele uren duurt zoals in het verhaal. Bovendien valt het
paasfeest samen met volle maan. Astronomische berekeningen aan de
hand van deze vermeende zonsverduistering hebben historisch-kritisch
dus geen waarde.
5.0 Slot
Onbegrijpelijk is het dat er zo systematisch bij de vertaling van de
Bijbel werd geknoeid. Maar is het zo belangrijk wanneer Jezus
precies is gestorven en opgestaan? Het gaat er toch om wat er het
werkelijk is gebeurd!
Daarmee staat of valt immers - volgens het getuigenis van de
apostelen – ons (christelijke) geloof!
Toch is het niet onbelangrijk de aandacht erop te vestigen dat alles
zo verdraaid is. Dit laat zien hoe we ons als christenen in wezen
hebben ‘losgezongen’ van de Joodse oorsprong! Het meest trieste
bewijs daarvan is wel het verschil tussen de datum van het Joodse
Pesach en het christelijke Paasfeest. Tijdens het concilie van Nicea
in 325 na Christus is besloten de paasdatum officieel vast te
stellen op de eerste zondag na de eerste volle maan in de lente.
Deze keuze is heel bewust gemaakt, omdat men persé niet wilde dat
het christelijke Paasfeest zou samenvallen met het Joodse Pesach.
Een generatie na de kruisging van Jezus – of althans nadat hij van
het toneel was verdwenen – raakten Jeruzalem en de tempel van het
Joodse geloof verloren. In plaats daarvan werd de rabbinale school
in Jabneh [1] het centrum van het geloof; 70 tot 132 n. Chr. In
diezelfde tijd begon de manipulatie van het verhaal van Jezus, een
verhaal dat uiteindelijk een traditie schiep met Jezus als
middelpunt en niet God!
Deze traditie leidde tot heftige meningsverschillen onder vroege
kroniekschrijvers, maar zou ten slotte alle andere interpretaties
overvleugelen. De Joodse oorsprong van Jezus werd vervat in een
steeds invloedrijker wordende heidense context die werd ingebracht
door tot het christendom bekeerde mensen uit de wereld van de
Romeinen en de Grieken. In de volgende eeuwen zou deze heidense
invloed een wig drijven tussen Jezus en het judaďsme.
Dit bewijst dat latere auteurs een gezamenlijke poging hebben gedaan
om Jezus en zijn leven gescheiden te houden van de historische tijd
waarin hij was geboren, leefde en stierf. Maar hierdoor hebben ze
Jezus ook zijn Joodse context ontnomen, wat veel kwalijker was. Nog
steeds zijn veel christenen zich er volstrekt niet van bewust, dat
Jezus nooit een ‘christen’ is geweest: hij is geboren als Jood en
heeft geleefd als Jood.
Hans Zevenboom
Link:
http://www.millennium-visie.org/site/index.php/nieuwsbrief/240-jezus-stierf-niet-op-goede-vrijdag