Kunnen sommige vetten ons beschermen tegen hersenziekte?
Een nieuw ontdekte reactie op stress pathway vertrouwt op
vetmoleculen voor onze cellulaire gezondheid.
Universiteit van Californië - Berkeley
Een intrigerende bevinding bij nematodes suggereert dat een
beetje vet het risico op het ontwikkelen van een aantal
neurodegeneratieve ziekten, zoals Huntington, Parkinson en de ziekte
van Alzheimer, kan verlagen.
Wat deze ziekten gemeen hebben is dat ze veroorzaakt worden door
abnormale eiwitten die accummuleren in of tussen de hersencellen om
er plaques te vormen die mentale schade aanrichten en zelfs de dood
voor gevolg kunnen hebben.
De ziekte van Huntington bijvoorbeeld wordt veroorzaakt door een
aggregatie van eiwitten in de neuronen van de hersenen wat
uiteindelijk leidt tot motorische disfunctie,
persoonlijkheidsveranderingen, depressie en dementie dat zich
meestal snel ontwikkeld na de leeftijd van 40 jaar.
Deze eiwitaggregaten - genoemd Huntington aggregaten - zijn
gekoppeld aan problemen met het reparatiesysteem waarop zenuwcellen
vertrouwen om abnormale eiwitten te fixeren: de zogenaamde
cellulaire eiwitvouwrespons. Verkeerd gevouwen eiwitten kunnen
andere eiwitten beïnvloeden, het creëren van een kettingreactie van
verkeerd gevouwen eiwitten vormen klonten waarmee de cel niet kan
omgaan.
Wanneer onderzoekers aan de University of California, Berkeley de
mitochondriën van de cel verstoorden in een stam van de nematode C.
elegans, die de ziekte van Huntington nabootst, zagen ze de wormen
vetter worden. Ze traceerden het effect van verhoogde productie van
een specifiek type lipide dat, verrassenderwijs, de vorming van de
agregaat eiwitten verhinderde. Het vet, vonden ze, was nodig om de
dieren en cellen te beschermen tegen de ziekte van Huntington; het
onthullen van een nieuwe haalbare route voor de behandeling van de
ziekte.
Hetzelfde bleek zich ook voor te doen bij humane cellijnen
gekweekt in een schotel.
"Wij vonden dat de wormen en menselijke cellen bijna volledig
werden beschermd tegen de Huntington aggregaten als wij deze respons
creëerden,” zei Andrew Dillin van het Thomas and Stacey Siebel
Distinguished Chair in Stem Cell Research in UC Berkeley's Afdeling
Moleculaire Celbiologie en onderzoeker aan het Howard Hughes Medical
Institute.
Ze behandelden vervolgens wormen en menselijke cellen met de
ziekte van Huntington met geneesmiddelen die de reactie van de
cellen verhinderde en het vet, ceramide, doet opslaan en zagen
hetzelfde beschermend effect.
"Als we deze lipide route zouden kunnen manipuleren kunnen we de
ziekte van Huntington aanpakken, want in onze studies waren de
geneesmiddelen echt gunstig," zei hij. "Dit is de volgende stap.”
Dillin is al begonnen met experimenten op muizen met de ziekte
van Huntington om na te gaan of de geneesmiddelen leiden tot een
beter resultaat. Hij heeft zijn laatste bevindingen online
gepubliceerd op 8 september in het tijdschrift Cell.