Jojo-effect van diëten kunnen zorgen voor extra
gewichtstoename
UNIVERSITY VAN EXETER
Volgens nieuw onderzoek van de universiteiten van Exeter en
Bristol kunnen herhalingsdiëten leiden tot gewichtstoename omdat het
brein de diëten als een kortstondige 'hongersnood' interpreteert en
aanspoort om meer vet op te slaan voor toekomstige tekorten.
Dit kan verklaren waarom mensen die een caloriearm diëet volgen
vaak overeten als zij niet op diëet zijn en daardoor het gewicht
niet op peil blijft.
Het tegenovergestelde bij mensen die geen diëet volgen: zij
ondervinden dat de voedselvoorziening betrouwbaar is en dat het niet
nodig is om zoveel vet op te slaan.
De studie, gepubliceerd in de uitgave van Evolution, Medicine and
Public Health, is gebaseerd op de observatie van dieren, waaronder
vogels.
Dieren reageren op een risico voor voedseltekort met
gewichtstoename, dat is de reden waarom tuinvogels in de winter
dikker zijn als zaden en insecten niet makkelijk te vinden zijn.
De auteurs bestudeerden een wiskundig model van een dier dat weet
of voedsel op dat moment overvloedig is of schaars, maar niet weet
wanneer deze situatie verandert, dus iets moet weten over de
veranderlijkheid voordat een beslissing genomen wordt over hoeveel
dikker het moet worden.
Het onderzoeksmodel laat zien dat als voedsel vaak beperkt is
(zoals bij het volgen van een dieet) een optimaal dier - die met de
grootste kans op het doorgeven van zijn genen - extra in gewicht zal
moeten toenemen in de periode tussen de voedseltekorten.
Dr. Andrew Higginson, senior docent psychologie aan de
universiteit van Exeter, zegt: "Verrassend genoeg voorspelt ons
onderzoeksmodel dat de gemiddelde gewichtstoename van dieetvolgers
zelfs meer zal zijn dan degenen die nooit op dieet gaan.
"Dit komt omdat mensen die niet op dieet zijn weten dat de
voedseltoevoer betrouwbaar is, dus is er weinig reden om
vetvoorraden zeker te stellen."
Met meer en meer mensen met obesitas, kijkt de wetenschap naar
evolutionaire redenen om te verklaren waarom veel mensen het
moeilijk vinden om niet te overeten.
De mens evolueerde in een wereld waarin voedsel soms overvloedig
en soms schaars aanwezig was - en in dat laatste geval hebben
degenen met meer vet een grotere kans om te overleven.
Vandaad de dag kunnen mensen in een vicieuze cirkel komen van
gewichtstoename en steeds strengere diëten - het zogenaamde
jojo-effect - waarbij de hersenen alleen maar meer overtuigd worden
om steeds meer vet op te slaan.
Het model van de onderzoekers voorspelt dat de drang om te eten
enorm verergert zolang het dieet gevolgd wordt, en deze drang
verdwijnt niet als het gewicht toeneemt omdat het brein ervan
overtuigd raakt dat de kans op voedselschaarste aanwezig is.
"Ons eenvoudige onderzoeksmodel laat zien dat gewichtstoename
niet betekent dat iemands fysiologie niet goed werkt of dat men
wordt overweldigd door onnatuurlijke zoetaanvallen," zegt professor
John McNamara van de universiteit van de Bristol School of
Mathematics.
"Het brein kan perfect functioneren, maar onzekerheid over de
voedseltoevoer triggert de geëvolueerde respons om aan te komen."
Dus hoe kan men proberen af te vallen?
"De beste manier om af te vallen is om het rustig aan te doen.
Ons onderzoek adviseert om maar een klein beetje minder te eten dan
je op zou kunnen, de hele tijd. En lichaamsbeweging geeft meer kans
op het bereiken van een gezond gewicht dan het volgen van
caloriearme diëten," zegt dr. Higginson.
Vertaling: Ellen Lam
Nuttige links
-
Bezoek
ook
eens de Leefbewust natuurwebwinkel
-
Ontdek onze
honderden
thema pagina's
-
Overzicht lezingen en
lesdagen - Edusana.nl
- Overzicht
evenementen, beurzen en uitjes in Nederland
-
Leden : download
nu
alle thema dossiers
