Toegang tot zorg en ondersteuning niet voldoende bekend
bij hulpvrager
De toegang tot zorg en ondersteuning verloopt stroef. Veel mensen
zijn ontevreden over de manier waarop er met hun zorgvragen wordt
omgegaan. De decentralisatie van zorgtaken naar de gemeenten, werkt
nog niet voldoende. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het
derde signaalrapport van koepelorganisaties en belangenverenigingen
waaronder ook MEE. In vier maanden tijd ontvingen zij ruim 10.000
meldingen over de veranderingen in de zorg.
Het duurt vaak lang voordat mensen weten waar zij met een
zorgvraag terecht kunnen. Veel melders zijn ontevreden over de
gebrekkige communicatie en over de ontoereikende zorg die zij
ontvangen.
MEE concludeert uit het rapport dat 57% van de mensen die een
gesprek met de gemeente hebben gevoerd, nog steeds niet weet dat er
gebruik kan worden gemaakt van onafhankelijke cliëntondersteuning.
Dit is een gemiste kans, want uit dezelfde enquête blijkt ook dat
72% van de mensen die daarvan gebruik maakten, wel (heel) tevreden
is hierover.
MEE Nederland onderschrijft dan ook volledig de aanbevelingen die
het rapport doet richting gemeenten over de cliëntondersteuning.
- Zorg op lokaal niveau voor laagdrempelige informatie
- Informeer burgers over de mogelijkheid van onafhankelijke
cliëntondersteuning.
- Zorg dat deze integraal is, dat naar de mogelijkheden en behoeften
aan ondersteuning op alle levensgebieden wordt gekeken.
- Investeer in samenspraak en goede gesprekken en voorkom zo
juridische procedures.
Het onderzoek
Dit najaar heeft het programma Aandacht voor Iedereen - een
driejarig gezamenlijk programma van MEE en een groot aantal
cliëntenorganisaties - voor de vierde keer de digitale raadpleging
'Zorg naar gemeenten' gehouden. De raadpleging was bedoeld voor
mensen die vrijwillig en onbetaalde hulp en ondersteuning bieden én
mensen die sinds 2015 voor hun zorg en ondersteuning terecht kunnen
bij hun eigen gemeente. De onderwerpen waren deze keer informele
zorg en het gesprek van de gemeente met de burger over zijn zorg en
ondersteuning.
De raadpleging is geen representatief onderzoek. Maar met 10.130
ingevulde vragenlijsten geeft ze wel belangrijke informatie over de
ervaringen van mensen met de decentralisatie van zorg en
ondersteuning naar de gemeenten.
Uitkomsten
- 39% van de mensen die een gesprek heeft gehad over zorg en
ondersteuning vanuit de Wmo, is (heel) ontevreden over de informatie
betreffende toegang en procedures.
- 57% van de mensen die een gesprek hebben gevoerd met de gemeente
weet niet dat er gebruik gemaakt kan worden van onafhankelijke
cliëntondersteuning. Van de mensen die gebruik gemaakt hebben van
onafhankelijke cliëntondersteuning, is 72% hierover (heel) tevreden.
Aanbevelingen
De koepelorganisaties hebben in het signaalrapport zes concrete
verbetervoorstellen gedaan. Hiermee kunnen de verantwoordelijken op
landelijk en lokaal niveau snel aan de slag. Niet bezuinigen maar
goede zorg op maat moet volgens MEE en haar partners centraal staan.
Aanbevelingen:
1. Verbeter de informatie, deskundigheid en bejegening: Geef
informatie over hoe gebruik kan worden gemaakt van onafhankelijke
cliëntondersteuning.
2. Versterk de positie van de cliënt: Zorg op lokaal niveau voor
laagdrempelige informatie, mediation, toezicht¬houdende en
corrigerende mechanismen. Maak integrale, onafhankelijke
cliëntondersteuning voor alle doelgroepen beschikbaar.
3. Verbeter de uitvoering van en toegang tot Wlz, Zvw, Wmo en
Jeugdwet: Kijk bij keukentafel- en andere toegangsgesprekken niet
alleen naar de indivi¬duele zorgbehoefte, maar integraal naar de
mogelijkheden en behoeften aan ondersteuning op alle levensgebieden.
Zorg ervoor dat degene die het gesprek voert deskundig en goed
toegerust is.
4. Zorg voor meer maatwerk in de zorg thuis
5. Toets of de voorgestelde zorg voor mensen betaalbaar is
6. Verstevig het toezicht op de bedoeling van de wet: Analyseer
signalen en meldingen met betrokkenen en gebruik deze om daar waar
de uitvoeringspraktijk niet werkt verbeteringen te realiseren.
Voorkom dat individuele burgers via juridische procedures hun recht
op pas¬sende zorg moeten afdwingen. Luister naar de vraag van de
betrokkenen en laat deze vraag leidend zijn bij toewijzing van hulp,
niet de financiën en de contracten.
