Darmmicroben gekoppeld aan belangrijke auto immuun oogziekte
Een belangrijke oorzaak van blindheid bij mensen is auto-immuun
uveïtis (een inwendige oogontsteking), die wordt veroorzaakt door de
activering van T-cellen. Hoe en wanneer de T-cellen in eerste
instantie geactiveerd worden, was lang een mysterie. Een studie
gepubliceerd 18 augustus in het tijdschrift ‘Immunity’ blijkt dat
darmmicroben een molecuul produceren dat een retinaal eiwit
nabootst, en dat waarschijnlijk de T-cellen activeert die
verantwoordelijk zijn voor de ziekte. Door licht te werpen op de
oorzaak van de auto-immuun uveïtis bij muizen, kan het onderzoek
bijdragen aan een beter begrip van een breed scala aan
auto-immuunziekten en de weg vrijmaken voor nieuwe
preventiestrategieën in de toekomst.
"Gezien de enorme verscheidenheid van mee-etende bacteriën is het
denkbaar dat, als ze een retinaal eiwit kunnen nabootsen, ze ook
andere eiwitten zouden kunnen nabootsen die doelwit zijn van
ongepaste immuunreacties elders in het lichaam," zegt senior auteur
van de studie Rachel Caspi van de National Institutes of Health.
"Wij zijn van mening dat de activering van immuuncellen door
mee-etende bacteriën waarschijnlijk een vaker voorkomende oorzaak
van auto-immuunziekten is dan momenteel wordt aangenomen."
Auto immuun uveïtis, goed voor maximaal 15% van de ernstige
visuele handicaps in de Westerse wereld, is beïnvloed vooral de
werkende bevolking en is van aanzienlijke invloed op de
volksgezondheid. Patiënten hebben vaak een detecteerbare
immuunrespons op bij hun visuele functie betrokken unieke retinale
eiwitten, en deze eiwitten kunnen de ziekte in dierproeven opwekken.
Deze bevindingen zijn echter paradoxaal. Door de bloed-retina
barrière, blijven netvlieseiwitten binnen de gezonde oog
afgezonderd, en kunnen T-cellen in de rest van het lichaam niet
bereiken. En T-cellen kunnen de ogen niet in, tenzij ze al zijn
geactiveerd door de netvlieseiwitten of vergelijkbare antigenen.
Daarom bleef het een raadsel hoe en wanneer de T-cellen geactiveerd
worden en de ziekte wordt veroorzaakt.
Een mogelijke aanwijzing was afkomstig uit studies die aantoonden
dat darmmicroben belangrijk zijn voor de ontwikkeling en activering
van T-cellen, gekoppeld aan auto immuun uveïtis. Bovendien dragen
darmmicroben bij aan een reeks van auto immuunziekten, en er zijn
een aantal anekdotische rapporten dat uveïtis wordt gereactiveerd na
een bacteriële infectie. Op basis van deze bevindingen, redeneerden
Caspi en haar team dat darmmicroben de daders achter uveïtis zouden
kunnen zijn.
Om dit idee te testen, onderzochten de onderzoekers natuurlijke
triggers van de ziekte met behulp van muizen die spontaan uveïtis
ontwikkelden.
Vóór de eerste klinische verschijnselen van uveïtis, vertoonden de
ingewanden van deze muizen grote aantallen geactiveerde T-cellen.
Behandeling met antibiotica verminderde de aantallen T-cellen in de
darm en vertraagde de ontwikkeling van de ziekte bij de muizen en
zwakte die af. Bovendien activeerden eiwitextracten, rijk aan
bacteriën, uit de darminhoud van deze muizen retina-specifieke
T-cellen, waardoor die de bloed-retina barrière konden doorbreken en
in het oog konden penetreren en uveïtis veroorzaakten.
Alles tezamen vormen de bevindingen overtuigend bewijs dat
darmmicroben de T-cellen activeren die uveïtis veroorzaken, en tonen
ze een nieuw mechanisme aan, dat verklaart hoe een weefselspecifieke
auto immuunziekte op een andere plaats in het lichaam kan ontstaan
als gevolg van reacties op darmmicroben.
Caspi en haar team proberen nu specifieke bacteriën te
identificeren die het eiwit produceren dat het retinale antigeen
nabootst in het uveïtis-diermodel. Zij zoeken ook naar andere
signalen die mogelijk bijdragen aan de activering van
ziekteveroorzakende immuuncellen. "Bioinformatica-analyses in
combinatie met biologische testen zullen ons helpen om deze doelen
te realiseren, maar er is nog veel werk te doen," zegt Caspi.
“Als onderzoekers in staat zijn om de bacteriën en signalen die
de netvliesspecifieke T-cellen activeren te identificeren, zijn wij
in de toekomst waarschijnlijk ook in staat om deze kennis te
gebruiken om selectief de reacties te elimineren die leiden tot de
ontwikkeling van deze ziekte.”, zegt ze.
Vertaling: Frits Suntjens
