Minder hart- en vaatziekten dankzij actief bruin vet
Een internationaal team van onderzoekers schrijft
in Nature Communications dat actief bruin vet de hoeveelheid
cholesterol in het bloed doet dalen. Bekend was al dat het vetten
uit het bloed haalt en verbrandt tot warmte, waardoor de kans op
overgewicht en diabetes daalt. “Nu zien we dat activatie van bruin
vet ook atherosclerose tegengaat, en dus het risico van hart- en
vaatziekten vermindert.”
Vetten in het bloed zijn verpakt in bolletjes
(lipoproteïnen) waarin ook cholesterol zit. Actief bruin vet neemt
de vetten op, zodat relatief veel cholesterol overblijft. Sommige
wetenschappers waren bang dat activatie van bruin vet daardoor twee
kanten heeft: enerzijds gewichtsverlies en minder kans op diabetes,
maar anderzijds een toename van cholesterol, wat atherosclerose in
de hand werkt en de kans op hart- en vaatziekten vergroot. “De vraag
was of de lever het ontstane overschot aan cholesterol kan
verwijderen”, aldus Patrick Rensen, hoogleraar Endocrinologie in het
LUMC en senior auteur van het artikel in Nature Communcations. Het
team onderzocht dat met een in 2006 in Leiden ontwikkeld muismodel.
Ontwikkelen van atherosclerose
De lever vangt cholesterol weg nadat een
oppervlakte-eiwit van de lipoproteïne-bolletjes, apolipoproteïne E
(ApoE), zich heeft gebonden aan de LDL-receptor op levercellen. De
gebruikte muis heeft een bepaalde menselijke variant van ApoE
waarmee dat wegvangen minder snel verloopt. Daardoor stijgt het
cholesterolniveau in zijn bloed als hij een Westers dieet krijgt en
ontwikkelt hij atherosclerose.
Wanneer de onderzoekers het bruine vet van deze
muis activeren, neemt dat inderdaad vetten uit het bloed op om te
verbranden, zo bewezen ze eerder dit jaar. Nu laten ze met een serie
onderzoeken ook zien dat de lever de cholesterolrijke bolletjes die
overblijven versneld en efficiënt opneemt, zodat het cholesterol
niet in bloedvaten ophoopt. “De muizen ontwikkelden minder
atherosclerose dan zonder activatie van bruin vet”, zegt eerste
auteur dr. Jimmy Berbée.
Bruin vet activeerbaar
Normaal wordt bruin vet door de hersenen
geactiveerd als het lichaam is blootgesteld aan milde kou. Het
sympathisch zenuwstelsel maakt dan noradrenaline vrij, dat bindt aan
de beta-3 adrenerge receptor op bruine vetcellen. De onderzoekers
activeerden deze receptor kunstmatig, met een andere stof die eraan
kan binden. Berbée: “Andere onderzoekers hebben net laten zien dat
de beta-3 adrenerge receptor van menselijke bruine vetcellen op
dezelfde manier te activeren is.”
Bruin vet was al langer bekend van baby’s. Sinds
in 2009 ontdekt werd dat ook volwassenen activeerbaar bruin vet
hebben, staat het sterk in de belangstelling. Bruine vetdepots
liggen boven de sleutelbeenderen en langs de aorta. Daarnaast liggen
er bruine vetcellen verspreid in het witte vet.
Publicatie:
Berbée, J.F.P. et al., 2015. Brown fat activation reduces
hypercholesterolaemia and protects from atherosclerosis development.
Nature Communications.
Doi: 10.1038/ncomms7356
Persbericht LUMC
