Vet verandert van diabetes vijand naar potentiële behandeling
Een nieuw wapen in de strijd tegen diabetes type 2
komt onverwachts opduiken: vet. Onderzoekers hebben een nieuwe
klasse van potentiele therapeutische lipiden ontdekt nl.
vetzuuresters van hydroxy vetzuren (FAHFAs). Deze lipiden zijn in
lagere niveaus aanwezig bij mensen met insulineresistentie, een
risicofactor voor diabets type 2, dan bij degenen die de aandoening
niet hebben. Het toedienen van FAHFAs aan diabetische muizen
verbeterde hun glucose metabolisme en insuline secretie; de opening
van een verrassende weg voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen
voor de ziekte.
Het team beschrijft zijn aanpak beschrijven op de
249e National Meeting & Exposition van de American Chemical Society
(ACS), 's werelds grootste wetenschappelijke bijeenkomst.
Eén op de tien mensen in de Verenigde Staten heeft
diabetes type 2, dat meteen de zevende belangrijkste doodsoorzaak
is. Overtollig gewicht en lichaamsvet verhogen het ziekterisico.
Genen spelen ook een rol, maar veel blijft onbekend.
"Er zijn een aantal geneesmiddelen beschikbaar
voor de behandeling van diabetes type 2 maar er zijn nog hiaten in
onze kennis over wat de oorzaak is," zegt Alan Saghatelian, Ph.D.,
van het Salk Institute for Biological Studies. Hij leidt het
onderzoek samen met Barbara Kahn, MD "Onze ontdekking kwam uit
fundamenteel onderzoek naar het begrijpen van het onderliggend
mechanisme van diabetes type 2."
De onderzoekers bestudeerden insulineresistentie,
een metabool defect dat zou kunnen bijdragen tot de ontwikkeling en
progressie van diabetes type 2. Insulineresistentie ontstaat wanneer
het lichaam niet reageert op de insuline die wordt geproduceerd,
waardoor glucose wordt aangemaakt in het bloed. Het wordt doorgaans
geassocieerd met obesitas. Maar het team van Kahn aan het Beth
Israel Medical Center Deaconess vond dat ze obese muizen konden
creëren die ongewoon gevoelig waren voor insuline.
Zoals later bleek hadden deze muizen niveaus van
een voorheen onbekende familie van vetten, die ze de naam FAHFAs
gaven. De onderzoekers vermoeden dat deze lipiden de oorzaak waren
van de verhoogde insulinegevoeligheid. Ze dachten dat als dit het
geval was, onderzoek naar deze nieuw ontdekte vetten wel eens zouden
kunnen leiden tot een diabetestherapie. In totaal ontdekten de
onderzoekers 16 verschillende soorten FAHFAs bij de muizen met een
techniek genaamd massaspectrometrie.
Om te na te gaan dat hun bevindingen niet beperkt
waren tot knaagdieren, maten de onderzoekers de FAHFA niveaus in
bloedstalen van menselijke proefpersonen; men vond inderdaad lagere
niveaus van deze verbindingen in de stalen van personen met
insulineresistentie. Ze controleerden ook verschillende
voedingsmiddelen en detecteerden FAHFAs in appels, broccoli,
rundvlees, kip en eieren. "We aten deze producten gedurende een
lange tijd en ze zijn niet giftig," zegt Saghatelian, wat suggereert
dat FAHFAs veilig zijn om te gebruiken als medicijn.
Om te testen hoe goed FAHFAs zouden kunnen werken
als potentiële therapie, voedden de onderzoekers de lipiden aan
muizen met insulineresistentie en namen verbetering waar van de
ontsteking, de gevoeligheid voor insuline en glucose opname. Hoewel
dit experiment suggereert dat men met FAHFAs diabetes
type-2-diabetes geneesmiddelen kan maken, zegt Saghatelian dat hij
nu verder kijkt dan de lipiden. "Dit zijn erg interssante
verbindingen, maar lipiden kunnen niet gebruikt worden als medicijn
om verschillende redenen, waaronder dat ze misschien niet in staat
zijn om effectieve doses te bereiken in de relevante weefsels," zegt
hij. "Maar het bestaan van FAHFAs betekent dat er een metabole route
is voor het maken en breken van deze molecules. Het identificeren
van de enzymen bij deze processen kan een leiden tot betere
geneesmiddelen."
De Saghatelian en Kahn laboratoria ontleden
momenteel menselijke weefsels. Eenmaal geïdentificeerd, zullen de
wetenschappers het weefsel onderzoeken van de enzymen betrokken bij
het FAHFA metabolisme. Geneesmiddelen zouden kunnen ontwikkeld
worden die werken door ofwel het verhogen van de activiteit van
enzymen die FAHFAs produceren of het blokkeren van deze die FAHFAs
vernietigen.
"Als we meer informatie over diabetes type 2
hebben," zegt Saghatelian, "zullen we in staat zijn om voor de dag
te komen met betere therapieën die de ziekte met minder bijwerkingen
kan behandelen en die effectief zullen zijn voor een groter aantal
mensen."
Vertaling: Andre Teirlinck
