Kunnen daktuinen voldoen aan de vraag naar groente in een
stad?
Daktuinen in steden kunnen voor meer dan driekwart
voorzien in de plaatselijke behoefte aan groente, zo blijkt uit
onderzoek in de Italiaanse stad Bologna. Wanneer alle beschikbare
ruimte aan platte daken in Bologna gebruikt wordt voor
stadslandbouw, dan kunnen daktuinen zo’n 12.500 ton groente per jaar
leveren en op veel manieren bijdragen aan het ecosysteem, aldus de
onderzoekers*.
Elke onbenutte dakruimte in een stad
vertegenwoordigt een mogelijke bijdrage aan de groene infrastructuur
van die stad. Zowel de natuur als de mens heeft baat bij daktuinen
die deel uitmaken van de stedelijke groene ruimtes en
infrastructuur. Deze plaatsen kunnen niet alleen voedsel produceren
voor haar bewoners, ze kunnen de biodiversiteit in de stad doen
toenemen en aaneensluiten tot een groen netwerk dat passages vormt
voor dierlijk leven.
Ze kunnen ook de ecologische voetafdruk van een
stad verkleinen door het filteren van vervuilde lucht , het
absorberen van geluid en CO2-uitstoot, en het beheersen van de
temperatuur door schaduwvorming.
In 2010 is Bologna de eerste Italiaanse stad die
experimenteert met groentetuinen op daken van openbare gebouwen, als
deel van een project geleid door de plaatselijke overheid, de
universiteit en een niet-commerciële organisatie. Onderzoekers
volgen dit experiment drie jaar lang. Tussen 2012 en 2014 verbouwen
de daktuinders sla, kool, witlof, tomaat, aubergine, peper en
meloen.
Ze telen deze groenten in drie verschillende
systemen: in PVC-buizen, in met compost gevulde houten bakken, en op
drijvende stukken polystyreen in bakken met een voedingsoplossing.
Gemiddeld produceren de bakken met compost de
meeste groente per hoeveelheid gebruikte ruimte. Dat is een derde
meer dan het drijvende systeem en ruim het dubbele van de opbrengst
van het buizensysteem. De opbrengst blijkt echter aanmerkelijk te
verschillen per groentesoort, per systeem en per seizoen. Bovendien
kan het buizensysteem gebruikmaken van de verticale ruimte als de
oppervlakte beperkt is.
Op grond van deze resultaten is het de
onderzoekers gelukt om een optimale teelttechniek te ontwikkelen
voor een daktuin van 216 vierkante meter, waarin elementen van de
verschillende systemen bij elkaar zijn gebracht voor een optimale
productie het hele jaar door. Daarin zijn iets meer drijvende
systemen opgenomen dan houten bakken, maar ook buizensystemen aan de
balustrades. De onderzoekers schatten dat deze hypothetische tuin
meer dan drie ton groente per jaar kan voortbrengen.
Vervolgens hebben de onderzoekers een schatting
gemaakt van de mogelijke opbrengst van een netwerk aan groentetuinen
dat zich uitstrekt over alle beschikbare platte dakruimte van deze
stad. Ze hebben gebruikgemaakt van digitale kaarten en een
computerondersteund ontwerpprogramma (CAD) om alle onbenutte platte
daken en terrassen van Bologna op te sporen.
Hun berekeningen laten zien dat – als alle
beschikbare ruimte (rond 82 hectare) gebruikt wordt – de daktuinen
van Bologna zo’n 12.500 ton aan groente kunnen opleveren. Dit
betekent dat – op grond van de huidige consumptie in deze stad – de
daktuinen kunnen voorzien in 77 % van de behoefte aan groente in
deze plaats.
Als alle in dit onderzoek gelokaliseerde dakruimte
in tuinen verandert, kan op deze manier naar schatting jaarlijks 624
ton aan CO2 worden vastgelegd. De auteurs van deze publicatie hebben
eveneens de verbindingen in kaart gebracht tussen plekken die minder
dan 500 meter uit elkaar liggen. Hieruit blijkt dat de daktuinen een
netwerk kunnen vormen met een totale lengte van 94 km aan groene
passages voor diersoorten, zoals bestuivende insecten. De afstand
van 500 m is door de onderzoekers als norm gehanteerd omdat de
meeste bijen een gebied kunnen bestrijken van 750 tot 1500 meter.
Vertaling: Pieter Geluk
www.groentekst.com
* Orsini, F., Gasperi, D., Marchetti, L., et al.
(2014). Exploring the production capacity of rooftop gardens (RTGs)
in urban agriculture: the potential impact on food and nutrition
security, biodiversity and other ecosystem services in the city of
Bologna. Food Security 6(6): 781-792. DOI:
10.1007/s12571-014-0389-6.
http://ec.europa.eu/environment/integration/research/newsalert/pdf/rooftop_garde
ns_could_grow_three_quarters_of_citys_vegetables_409na2_en.pdf
