Samenhang tussen bepaalde antidepressiva en verhoogd risico op manie en
bipolaire stoornis
Sterkste verband bij gebruik SSRI’s en venlafaxine
Er bestaat verband tussen het gebruik van bepaalde antidepressiva bij een
depressie en een verhoogd risico op een daarop volgende manie en bipolaire
stoornis, zo onthult een onderzoek dat verscheen in het online tijdschrift BMJ
Open.
De sterkste associatie leek voor te komen bij serotonineheropnameremmers - de
zogenaamde SSRI’s - en het ‘dual action’ (werkend op zowel serotonine als
noradrenaline ) antidepressivum venlafaxine, bleek uit de analyse.
De onderzoekers baseren hun bevindingen op de geanonimiseerde medische
dossiers van meer dan 21.000 volwassen die een behandeling ondergingen voor een
ernstige (unipolaire) depressie tussen 2006 en 2013, bij een grote instelling
voor klinische en ambulante geestelijke gezondheidszorg in Londen.
Het onderzoeksteam bekeek achtereenvolgende diagnoses van bipolaire
stoornissen of manie, ontstaan na een oorspronkelijke diagnose voor een
unipolaire depressie, zo geheten omdat het de ‘hoogtepunten’ mist die typerend
zijn voor een bipolaire stoornis.
Uit de analyse bleek, dat het gemiddelde risico over een jaar genomen op een
nieuwe diagnose van manie en bipolaire stoornis, tussen 2006 en 2013 1,1% was
(10,9/1000 patiëntjaren).
De piekleeftijd voor een diagnose werd gezien bij patiënten tussen de 26 en
35 jaar; onder hen was het risico 1.2% (12,3/1000 patiëntjaren).
De vaakst voorgeschreven antidepressiva waren SSRI’s (35,5%), mirtazapine
(9,4%); venlafaxine (5,6%) en tricyclische antidepressiva (4,7%).
Eerdere behandelingen met bepaalde antidepressiva hingen samen met een
verhoogd risico op een daarop volgende diagnose van bipolaire en/of manische
stoornis. Het jaarlijkse risico daarop varieerde van 1,3% tot 1,9% (13,1 tot
19,1/1000 patiëntjaren).
Uit verdere analyse bleek dat dit verhoogde risico vooral in verband stond
met een behandeling met SSRI’s en venlafaxine. Deze medicijnen werden
geassocieerd met een verhoging van het risico op bipolaire en/of manische
stoornis van 34-35%. De bevindingen golden ook nadat rekening was gehouden met
andere mogelijke factoren van invloed.
Dit is een observationele studie, dus er kunnen geen sluitende conclusies
getrokken worden over oorzaak en gevolg en de onderzoekers wijzen erop dat hun
bevindingen wellicht verklaard kunnen worden door een latente aanwezigheid van
een bipolaire stoornis, in plaats van dat het een effect van de medicatie zou
zijn. Bovendien konden ze geen informatie verkrijgen over belangrijke
risicofactoren.
“Maar ongeacht de onderliggende diagnose of ontstaansgeschiedenis, benadrukt
het uit dit en vorige onderzoeken gebleken verband tussen behandeling met
antidepressiva en manie wel, dat het belangrijk is om na te gaan of iemand die
depressief is een hoger risico zou kunnen lopen op manische periodes in de
toekomst”, zeggen de onderzoekers.
Relevante risicofactoren zijn onder andere een familiegeschiedenis van
bipolaire stoornis, een depressieve episode met psychotische symptomen, een
eerste diagnose van depressie op jonge leeftijd, en een depressie die niet
reageert op behandeling.
“Onze bevindingen benadrukken ook hoe belangrijk het is om betere manieren te
ontwikkelen om het toekomstige risico op manie te voorspellen bij mensen bij wie
eerder geen bipolaire stoornis is vastgesteld, maar die wel een depressieve
episode doormaken”, schrijven zij.
In een begeleidende video onderstrepen de onderzoekers dat het absolute
risico op het ontwikkelen van een bipolaire stoornis laag is en dat
antidepressiva voorschrijven een veilige en effectieve behandeling voor
depressie en angst is. Zij adviseren patiënten om niet plotseling met de
behandeling te stoppen, want dat kan resulteren in ontwenningsverschijnselen.
Vertaling: Astrid Zwart
Steun ons werk, bezoek eens de Leefbewust webwinkel
De Leefbewust webwinkel richt zich voornamelijk op plantaardige
produkten zoals bessen, kruiden, grassen, algen, algenolie, zaden,
een natuurlijke multivitamine en de krenten uit de pap qua
voedingssupplementen. We zijn eigenlijk altijd op zoek naar de beste
versies van produkten. Zo hebben we schone Chlorella uit
binnenkweek, Spirulina gekweekt in bassins in de woestijn van
California en de betere kwaliteit tarwegras uit Nieuw Zeeland.
Bezoek de webwinkel
