Kiezen voor proteïne- en koolhydraatrijk voedsel kan grote
gevolgen hebben voor lange-termijn gewichtstoename
Kleine, consistente veranderingen in het eten van
proteïne- en koolhydraatrijk voedsel kan een grote impact hebben op
lange-termijn gewichtstoename, volgens een nieuwe studie door
onderzoekers van de Friedman School of Nutrition Science & Policy
van Tufts University. De resultaten werden deze week bekend gemaakt
in The American Journal of Clinical Nutrition.
Gebaseerd op het langer dan 16 jaar volgen van
120.000 mannen en vrouwen in drie lange-termijn studies door
Amerikaanse gezondheidsdeskundigen, ontdekten de auteurs dat een
eetpatroon met een hoog glykemisch gehalte (GL) door het eten van
bewerkte granen, zetmeel en suikers in verband stond met meer
gewichtstoename. Eerder onderzoek relateerde GL in het eetpatroon -
een weergave van hoezeer bepaald voedsel een stijging van het
bloedsuiker kan veroorzaken - met chronische ziektes als type 2
diabetes, maar er werd nooit vastgesteld hoe GL in verband staat met
gewichtstoename na vele jaren.
Vervolgens stelden de onderzoekers vast of
veranderingen in GL invloed hadden op de relatie tussen het meest
proteïnerijke voedsel en lange-termijn gewichtstoename.
"Er is toenemend wetenschappelijk bewijs dat een
vermindering van laag-kwalitatieve koolhydraten (zoals witbrood,
aardappelen en snoep) en proteïnerijk voedsel in het eetpatroon
doeltreffender kan zijn voor gewichtsverlies," zegt hoofdauteur en
correspondent Jessica Smith, Ph.D, gastonderzoeker van de Friedman
School en onderzoeksmedewerker van de Harvard T.H. Chan School of
Public Health. "We wilden weten hoe dit van toepassing kon zijn om
in eerste instantie gewichtstoename te voorkomen."
Smith en haar collega's keken eerst naar de
relatie tussen veranderingen in proteïnevoedsel en gewichtstoename
gedurende de follow up na elke vier jaar. Verschillende hoofdpunten
werden ontdekt:
Toenemende consumptie van rood vlees en verwerkte vleesproducten
werd het meest geassocieerd met gewichtstoename.
Toenemende consumptie van yoghurt, vis, kip zonder vel, en noten
werd het meest geassocieerd met gewichtsverlies - hoe meer ervan
gegeten werd, hoe minder gewichtstoename.
Toenemende consumptie van andere zuivelprodukten, inclusief volvette
kaas, volle melk, èn magere melk, droeg niet noemenswaardig bij tot
ofwel gewichtstoename, ofwel -afname.
"Het vetgehalte in zuivelprodukten scheen niet
belangrijk te zijn voor gewichtstoename," zegt Smith. "Sterker nog,
als er meer magere zuivelprodukten gegeten werden, verhoogde dat
eigenlijk de consumptie van koolhydraten, wat weer voor
gewichtstoename zorgde. Hieruit blijkt dat men jarenlang de weinige
calorieën in magere zuivelprodukten compenseert door de consumptie
van koolhydraten te verhogen."
Vervolgens ontdekten de auteurs verschillende
synergetische verbanden tussen veranderingen in proteïnerijk voedsel
en veranderingen in GL. Bijvoorbeeld, het verhogen van porties
voedsel gerelateerd aan gewichtstoename, zoals rood vlees, en
tegelijkertijd het verhogen van GL door het eten van meer
laag-kwalitatieve koolhydraten zoals witbrood, versterkten het
verband met gewichtstoename. Maar verlaging van GL door het eten van
bijvoorbeeld rood vlees met groenten, beperkte die gewichtstoename
enigszins.
Voor vis, noten en ander voedsel in verband
gebracht met gewichtsverlies, verbeterde een GL verlaging het effect
op gewichtsverlies, terwijl een verhoogd GL het effect op
gewichtsverlies verminderde. Opmerkelijk genoeg werd ander voedsel,
zoals eieren en kaas, niet in verband gebracht met een gemiddelde
gewichtsverandering, maar toen porties hiervan werden vermeerderd in
combinatie met verhoogd GL, werden ze in verband gebracht met
gewichtstoename. Aan de andere kant, toen de porties kaas en eieren
werden opgevoerd in combinatie met verlaagd GL, verloren de
deelnemers daadwerkelijk gewicht.
"Onze studie kan toegevoegd worden aan een
toenemende hoeveelheid nieuw onderzoek dat het tellen van calorieën
niet de meest effectieve manier is voor lange-termijn
gewichtscontrole en -preventie," zegt senior auteur Dariush
Mozaffarian, M.D., Dr.P.H., decaan van de Friedman School. "Sommige
voedingsmiddelen helpen bij het voorkomen van gewichtstoename,
andere maken het erger. Het meest interessant is dat een combinatie
van voedingsmiddelen een groot verschil lijkt te maken. Onze
uitkomsten suggereren dat we niet alleen de nadruk moeten leggen op
specifiek proteïnerijk voedsel, zoals vis, noten en yoghurt, om
gewichtstoename te voorkomen, maar ook moeten focussen op het
vermijden van bewerkte granen, zetmeel en suikers om zoveel mogelijk
voordeel te halen uit gezond, proteïnerijke voedsel; nieuwe
voordelen te creëren voor ander voedsel zoals eieren en kaas, en
gewichtstoename door vleesconsumptie te verminderen."
De onderzoekers gebruikten erkende
zelfgerapporteerde voedingsvragenlijsten van drie studies, aangemeld
door doktoren, verpleegkundigen en andere gezondheidsdeskundigen uit
heel Amerika. Nadere studie van de relatie tussen proteïne- en
koolhydraatrijk voedsel en gewichtscontrole in andere
bevolgingsgroepen zou nuttig zijn.
Vertaling: Ellen Lam
